Hooikoorts

Wat is hooikoorts

Hooikoorts is een vorm van allergie, een reactie van het afweersysteem. Bij iemand die last heeft van hooikoorts reageert het afweersysteem op stoffen zoals stuifmeel van planten.

In de Benelux (België; Nederland en Luxemburg) lijden ongeveer 20% van de bevolking aan hooikoorts. En ongeveer 10% in de westerse wereld.

Hooikoorts komt niet van de een op de andere dag, maar wordt meestal langzaam opgebouwd. Dat situeerd zich dikwijls tussen het 8^ste en het 25^ste levensjaar. Eens je er eenmaal last van hebt gehad, komt het elk jaar terug, om te minderen na je 40 jaar en na uw 55^ste verjaardag is het meestal gedaan.

Ondanks zijn naam heeft hooikoorts helemaal niets te maken met hooi of koorts. 'Hooi' verwijst naar de tijd in het jaar waarin de klachten voorkomen.

De klachtenperiode valt samen met de bloeiperiode van bomen, grassen en kruiden. De klachten zijn dan ook het hoogst als de pollenconcentratie het hhogste zijn, wat mmestal op warme winderige dagen is.

Een overzicht van de pollenperiode kunt u nagaan op de pollenkalender hier een beetje lager op de site.

Hooikoorts gaat vaak samen met voedselallergie. Er is dan sprake van een kruisallergie, waarbij de allergie voor pollen de oorzaak is van een allergie voor een bepaald voedingsmiddel, of andersom. Daarover ook meer verder op deze pagina.

Pollenkalender

Legende

soort	Naam	Jan	feb	maa	apr	mei	jun	jul	aug	sep	okt	nov	dec
Kruiden	Ambrosia Ambrosia artemisiifolia
Boom of struik	Atlasceder Cedrus atlantici
Boom of struik	Berk Betula pendule
Boom of struik	Beuk Fagus sylvatica
Kruiden	Bijvoet Artemisia vulgaris
Boom of struik	Canadapopulier Populus x canadensis
Grassen	Engels raaigras Lolium perenre
Boom of struik	Es Fraxinus excelsior
Grassen	Gestreepte witbol Holcus Lanatus
grassen	Gewoon reukgras Anthoxanthum odoratum
Grassen	Glanshaver Arrenatherum elatius
Grassen	Grote vossenstaart Alopecurus pratensis
Boom of struik	Grove den Pinus sylvestris
Boom of struik	Haagbeuk Carpinus vetulus
Boom of struik	Hazelaar Corylus Avellana
Grassen	Kamgras Cynosurus cristatus
Boom of struik	Katwilg Salix viminalis
kruiden	Klein graskruid Parietania judaica
Grassen	Kropaar Dactylis glomerata
Grassen	Kweek Elytrigia repens
Boom of struik	Linde Tillia x vulgaris
Grassen	Maïs Zea Mays
Kruiden	Melganzenvoet Chenopodium album
Kruiden	Paardebloem Taraxacum officinale
Boom of struik	Plataan platanen
Grassen	Riet Phragmites australis
Grassen	Rogge Secale cereale
Kruiden	Smalle weegbree Plantago lanceolata
Grassen	Straatgras Poa annua
Boom of struik	Tamme kastanje Castanea sativa Mill.
Boom of struik	Taxus Taxus bacata
Grassen	Timoteegras Phleum pratense
Grassen	Veldbeemgras Poa pratensis
Kruiden	Veldzuring Rumex acetosa
Boom of struik	Witte els Alnus ingaan
Boom of struik	Zomereik Quercus robur
Boom of struik	Zwarte els Alnus glutinosa

Allerlei

Wat zijn de symptomen van hooikoorts?

Hooikoorts kun je aan allerlei verschijnselen herkennen. Deze zijn per persoon verschillend. De volgende symptomen kunnen een teken zijn van hooikoorts

• Veelvuldig niezen
• Pijnlijke en jeukende neus
• Loopneus
• Bloedneus
• Verstopte neus
• Rode ogen met jeukend/branderig gevoel
• Hoofdpijn
• Vermoeidheid en lusteloosheid
• Tranende ogen en gezwollen oogleden
• Kriebelhoest
• Opgezwollen keel
• Astma
• Eczeem
• Jeukend gehemelte
• Aders van ogen kunnen kapotspringen
• Overgevoeligheid voor licht
• Er kan wat pus ontstaan in de ogen
• Verstopte oren (holtes)
• Maagklachten

De invloed van het weer

De precieze bloeiperiode van de verschillende bomen, grassen en planten is voor een groot deel afhankelijk van het weer. Zo kan een warme winter tot gevolg hebben dat de hooikoortsperiode eerder begint. Het weer heeft niet alleen invloed op het moment van bloeien, maar ook op de hoeveelheid pollen die door de lucht zweven. Op zonnige, warme, winderige dagen is de kans op pollen in de lucht het grootst. Regenachtige dagen daarentegen zijn voor mensen met hooikoorts vaak een opluchting, omdat de pollen dan uit de lucht worden gespoeld!

Hooikoorts klachten treden op in de bloeitijd van grassen, bomen en onkruiden.

Preventie

Hoewel een aanleg voor allergieën erfelijk en aangeboren kan zijn, kunnen allergieën ook voorkomen worden. Preventie is zeker niet altijd mogelijk maar onderstaande maatregelen kunnen wel bijdragen.

Bewezen eventuele preventieve werking

• Niet roken tijdens en na de zwangerschap, rook bevordert de aanmaak van allergische antistoffen
• Borstvoeding geven, liefst zes maanden
• Bepaalde voedselallergenen (zoals pinda) kunnen best vroeg geïntroduceerd worden (vanaf de leeftijd van 4 maanden)

Vermoeden eventuele preventieve werking

• Opgroeien op het platteland zou een protectieve factor zijn met betrekking tot het ontwikkelen van allergieën
• Vermijden van een geïndustrialiseerde omgeving

Pollen van de Els

Elzen zijn één van de vroegst bloeiende bomen, en zijn te herkennen aan de zwarte schors die in veel gevallen een gescheurd aanzien heeft. Elzen komen met name voor op drassige plaatsen en langs waterkanten. Als de els bloeit, hangen er katjes aan de takken die stuifmeel produceren. Dit komt met name voor in maart. Pollen van de Hazelaar

Hazelaars bloeien vroeg: halverwege maart worden de meeste pollen geproduceerd. De hazelaar komt met name voor in loofbossen en aan bosranden.

Pollen van de Berk

Berken zorgen doorgaans voor de eerste verschijnselen van hooikoorts. Een berk is eenvoudig te herkennen aan de witte stam en takken. In Nederland groeien berken voornamelijk op de zandgronden in de oostelijke helft van het land, maar ook zijn ze vaak geplant in diverse parken, tuinen en straten. Als de berken bloeien, hangen er aan het einde van de takken gele katjes van ongeveer 5 centimeter lengte, waaruit door de wind het stuifmeel wordt geblazen. Veel mensen zijn allergisch voor berkenpollen.

Pollen afkomstig van grassen

Gras is de belangrijkste veroorzaker van hooikoorts. Gras is in Nederland overal aanwezig; in weilanden, langs wegen, dijken, spoorwegen en uiteraard op (aangelegde) grasvelden. Van de circa 140 verschillende soorten gras in Nederland, veroorzaken er 29 de verschijnselen van hooikoorts. Dit gras bloeit ruwweg tussen begin mei en half juli. Sommige soorten bloeien vroeg (vanaf begin mei), andere bloeien pas in juli.

Pollen van Bijvoet (onkruid)

Bijvoet is net als de berk en de grassen één van de belangrijkste veroorzakers van hooikoorts. Bijvoet is een kruid dat met name te vinden is aan weg- en waterkanten, langs spoorlijnen en op braakliggend terrein. De plant kan ruim een meter hoog worden en is te herkennen aan de rijke vertakkingen en de kleine gele bloemen. Bijvoet bloeit laat in de zomer, met augustus als piekperiode. De bloeiperiode van de bijvoet sluit voor veel mensen de hooikoortsperiode af.

Voedselallergie

Voedselallergie is een vorm van voedselovergevoeligheid. Daarbij krijgt de allergische persoon klachten na het eten van een bepaald voedingsmiddel dat een gezond persoon normaal verdraagt.

Bij de indeling die de "World Allergy Organisation" bij voedselovergevoeligheid hanteert, gaat iedere allergische reactie gepaard met een activering van het immuunsysteem. Alle overige reacties vallen onder het begrip niet-allergische voedselovergevoeligheid.

Laatstgenoemde reacties zijn beter bekend als voedselintolerantie. Voedselallergie wordt onderscheiden in IgE-gemedieerd en niet-IgE-gemedieerd. IgE-gemedieerde voedselallergie kan weer worden onderverdeeld in primaire en secundaire- of kruisallergie. Een bijzondere vorm is de anafylactische reactie, een acute, levensbedreigende allergische reactie. Anafylaxie is meestal IgE-gemedieerd.

In het algemeen komt voedselallergie vaker voor bij jonge kinderen dan bij volwassenen, omdat bij hen het afweersysteem nog niet tot volle ontwikkeling is gekomen.

Veroorzakers van voedselallergie

Primaire voedselallergieën worden in het algemeen veroorzaakt door een klein aantal voedingsmiddelen. Bij kinderen zijn melk, eieren, pinda's, noten en vis verantwoordelijk voor driekwart van alle voedselallergieën; bij volwassenen zijn pinda's, noten, tarwe, soja, vis en schaal- en schelpdieren de belangrijkste oorzaken. Bovengenoemde acht voedingsmiddelen zijn bij elkaar goed voor 90 procent van alle voedselallergieën. Daarnaast komt ook allergie voor fruit en groenten relatief vaak voor.

Door dit geringe aantal soorten primaire allergenen zou men verwachten, dat een allergie gemakkelijk is te voorkómen. Er zijn echter enkele redenen waarom voedselallergie toch een (toenemend) probleem is:

• Juist de belangrijkste allergie-veroorzakende eiwitten worden door de voedingsindustrie bewust toegevoegd aan levensmiddelen, om de eigenschappen ervan te veranderen. Zoals melkeiwit aan yoghurt, soepen en sauzen; soja-eiwit aan hulpstoffen (bijvoorbeeld emulgatoren); kippenei-eiwit aan banket.
• De allergenen komen gemakkelijk per ongeluk in onze voeding terecht. In de voedingsindustrie, waar verschillende productielijnen met elkaar in aanraking komen of grondstoffen niet helemaal zuiver zijn; thuis, waar voedsel van huisgenoten of keukengerei ongewenste allergenen bevat.
• Overdracht bij lichamelijk contact, zoals spelende kinderen, handen geven, zoenen.
• Reactie op allergenen van andere stoffen die ongeveer dezelfde vorm hebben en daarom een kruisallergie veroorzaken.

Een belangrijk kenmerk van voedselallergie en -intolerantie is dat klachten en symptomen in veel gevallen pas laat na het nuttigen van voedselallergenen optreden. Reacties kunnen zelfs 24 tot 48 uur op zich laten wachten. De relatie tussen voedingsmiddelen en de klachten ontgaat de patiënt dan ook vaak.

Europese wetgeving

Door de Europese Unie is voor de volgende allergenen bepaald dat deze, en producten hiervan, duidelijk op etiketten van levensmiddelen moeten worden vermeld:

• glutenbevattende granen: tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en kamut
• schaaldieren
• eieren
• vis
• pinda
• sojabonen
• melk (inclusief lactose)
• noten: amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten
• selderij
• mosterd
• sesamzaad
• zwaveldioxide en sulfieten in concentraties van meer van 10 mg/kg
• lupine
• weekdieren

Symptomen die vaak optreden bij voedselallergie

• Oral Allergy Syndrome (met name bij hooikoorts)
• Ademhalingsklachten
• Spijsverteringsklachten
• Huidklachten
• Klachten betreffende hart- en bloedvaten
• Uitslag over het hele lichaam
• Opgezwollen ogen
• Dikke keel