Knoflook Allium sativum, meestal kortweg "look" genoemd is een winterharde, overblijvende plant in de lookfamilie (Alliaceae), afkomstig van Midden-Azië. Hij is familie van de gewone uien en prei en wordt geteeld om de aromatische bollen met een sterke smaak. Knoflook wordt zowel bij de groenten als bij kruiden gecatalogeerd.

De bollen bij knoflook zijn meestal wit, maar er bestaan ook minder geteelde roze en rode variëteiten.

Net als de ui en bieslook is knoflook een bolgewas dat voor de winter zijn energie in een bol opslaat zodat het in de lente een voorsprong heeft en heel snel kan groeien, bloeien en zaad produceren. De plant groeit op goed doorlatende grond en in de volle zon.

Goed startmateriaal resulteerd in een goed eindproduct. Koop dus best uw plantgoed bij een erkende zaadhandelaar dan ben je zeker van ziektekiemvrij plantgoed. Neem je liever een bol uit de supermarkt, kies er dan een mooie zuiver witte en ongeschonden exemplaar uit. Je kan uiteraard ook bollen uit eigen kweek van het voorgaande jaar nemen, maar neem dan zeker mooie en zuivere knollen.

Verdeel een bol met een doorsnede ±20 millimeter in partjes en plant die met de groeipunt omhoog tussen september en begin oktober op een afstand van 15 x 15 cm. Wil je liever grote bollen, zet ze dan op 20 x 20 cm. Ze moeten minstens 2,5 cm onder de grond zitten.

Goed ontwaterde, vruchtbare zand- en/of lichte leemgrond is het beste. In zeer rulle grond mogen ze zelfs tot 10 cm diep worden geplant.

Verwijder altijd zo vlug mogelijk de bloeistengels als die verschijnen en houd het perk onkruidvrij.

Knoflook heeft weinig last van plagen en ziekten, alleen witrot kan het hele groeiseizoen optreden. Knoflook die tijdens de teelt een slechte groei vertoont of geel gestreept blad krijgt, moet direct worden verwijderd.

Plant geen knoflook naast erwten of bonen, maar wel bij sla, bieten, aardbeien of snijbiet. Ook rozen hebben baat met enkele teentje look in hun buurt, look verjaagd immers de bladluizen.

Knoflook wordt zowel vers (geperst) als in poedervorm (gedroogd en gemalen) toegepast. Knoflook is een kruid met een zeer doordringende smaak en geur, dat in Frankrijk en de mediterrane landen bijzonder veel gebruikt wordt.

Knoflook kan op talrijke manieren worden verwerkt: rauw in salades en kruidenboter, om vlees en vis op smaak te brengen, in diverse sauzen of meegekookt in soepen en stoof- en groenteschotels. Knoflook in plakjes gesneden geurt en smaakt minder sterk dan geperst of fijngehakt knoflook. Als de groene kern wordt verwijderd is de geur en smaak ook minder scherp en bitter.

Knoflook is een grillig ingrediënt, te veel ervan kan een gerecht ruïneren en te weinig maakt sommige schotels flets en saai. Bewaren in de koelkast vermindert de typische knoflooksmaak en bevordert meer een uiensmaak. Knoflook kan je wel goed invriezen. Verwijder de pel en hak de knoflook fijn. Bewaar dit in een potje in de diepvriezer. Zo heb je steeds knoflook in huis.

Knoflookazijn kan worden gemaakt door uitgeperste knoflook in gekookte, koude azijn te doen. Dit moet twee weken blijven staan, waarna de azijn gezeefd dient te worden.
Kleine stukjes knoflook in de mond, zoals tussen de tanden, kunnen slechte adem veroorzaken. Dit laatste kan gedeeltelijk verholpen worden door peterselie te kauwen.

Er worden verschillende gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven aan knoflook. Een cholesterol-verlagende en anti-hypertensieve hebben een wetenschappelijke basis voor andere geclaimde eigenschappen (zoals werking tegen verkoudheid en kanker) geen sluitend bewijs. Knoflook heeft ook een goede antibiotische en antiseptische werking bij ziekten en infecties van de darmen.

Er zijn sterke aanwijzingen dat knoflook het cholesterolgehalte verlaagt in het bloed bij patiënten met hypercholesterolemie, maar sommige recente studies tonen geen effect.

De meeste componenten van knoflook hebben zwavel moleculen. Deze worden bijna allemaal verteerd door het lichaam, met uitzondering van allyl methyl sulfide (SAM). Het wordt niet verteerd in de darm, maar geabsorbeerd in het bloed. Het bloed brengt Sam naar de longen en de huid waar het een - voor anderen - onaangename geur veroorzaakt.

Plaatselijke toepassing kan brandwonden veroorzaken: in de literatuur zijn enkele gevallen gerapporteerd. Knoflook (vooral verse) is giftig voor honden en (vooral) katten.

Knoflook bevordert de spijsvertering en helpt zelfs bij insectenbeten.

Het vermindert ook zoals zoveel groenten de kans op verschillende vormen van kanker.

Onderzoek wijst echter uit dat de toegedichte gezondheidseffecten van knoflook vaak worden overschat.

DISCLAIM

Fout bereide lookolie kan botulisme veroorzaken. Bij foute bereiding of bewaring kan knoflook ook rotten.

Enkele foto's

Knoflook

Knoflook telen in een emmer kan ook.

Knoflook

Knoflook in volle grond.

Knoflook

Rijpe knoflook kan je lang bewaren.

Knoflook

Knoflook in de tuin, bijna oogstklaar.

Leuk om weten

Geschiedenis

"Lauk" werd al vermeld in de Edda. De Talmoed "Eet regelmatig knoflook, het heldert de geest op, versterkt de mannelijkheid en verdrijft darmparasieten!", de Bijbel en de Koran vermelden knoflook. De Codex Ebers in Egypte vermeldde al 3500 jaar geleden knoflook. De arbeiders die aan de piramiden bouwden kregen knoflook te eten. Homeros vermeldt gebruik van knoflook door Nestor. Galenus raadde knoflook aan tegen zowat alle kwalen. In de Romeinse tijd wist men dat knoflook de spieren versterkte. Vandaar dat gladiatoren vaak knoflook kauwden. Knoflook verhoogt inderdaad het testosterongehalte. Het geldt om die reden ook als afrodisiacum.

In de Middeleeuwen werd knoflook geacht de duivel en heksen weg te houden en te beschermen tegen de pest. Knoflook kan inderdaad bacteriëndodend werken dankzij de component allicine.

Weetje

De knoflookgeur blijft lange tijd via de adem nageuren. Als die geur ongelegen komt, is het eten van wat peterselie of anijszaad een adequate remedie.

Indien je op jacht bent naar nieuwe amoureuze avonturen, dan kunnen enkele teentjes een zware hypotheek leggen op jouw sex-appeal.

Vandaar dat look hier een geliefkoosd manipulatiemiddel is van jaloerse minnaars: de marktwaarde van de geliefde wordt getorpedeerd terwijl je als tafelgenoot helemaal geen last hebt van kwalijke geurtjes. Wel integendeel, als je weet dat look ook nog eens goed is voor de bloedsomloop, dan kan je zo voorspellen wat er gaat gebeuren... de monogamie viert hoogtij!

Tegen hoofdluis

Argentijnse wetenschappers hebben ontdekt dat de stof die knoflook zijn geur geeft, een remedie is tegen hoofdluis. Dat meldde de krant Clarin maandag. De onderzoekers van de universiteit van Cuyo in de provincie Mendoza kwamen er min of meer per ongeluk achter dat hoofdluis niet tegen knoflookextract kan. Zij waren bezig op verzoek van een landbouwer een natuurlijk bestrijdingsmiddel tegen insecten te zoeken. Een druppel op elke luis bleek voldoende. De beestjes stierven vermoedelijk aan verstikking.

Een antiluizenmiddel op basis van knoflookessence is uitgeprobeerd op een kinderdagverblijf met een ernstig luizenprobleem. Het resultaat was dat de hoeveelheid luizen binnen een week na een enkele dosis met 96 procent was verminderd.

auteur/bron : Gazet van Antwerpen verschenen op : 13-11-2002

Voedingswaarde

per 100 gram

140 Kcal
28 gr. koolhydraten
6 gr. eiwit
40 mg. calcium
600 mg. kalium
1,4 mg. ijzer
14 mg. vitamine C
0,40 mg. vitamine B⁶
0,0 mg. cholesterol
1,0 gr. vezels

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Knoflook

Rijk:	Plantea (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	Eenzaadlobbigen
Clade:	- -
Orde:	Asparagales
Familie:	Alliaceae (Lookfamilie)
Allium sativum

In andere talen

FRANÇAIS: Ail
DEUTSCH: Knoblauch
ENGLISH: Garlic
ITALIANO: Aglio
PORTUGUÊS: Alho
ESPAÑOL: Ajo
DANSK: Hvidløg
POLSKI: Czosnek pospolity
NORSK: Hvitløk
SWEDISH: Vitlök

Gepofte knoflook

Neem 3 middelgrote bolletjes knoflook en een beetje boter.

Verwarm de oven voor op 180°C.

Knip drie vierkantjes aluminiumfolie van 15x15cm, groot genoeg om in elk een bolletje knoflook in te pakken. Leg een klontje boter en een bolletje knoflook op elk stukje aluminiumfolie, vouw ze dicht tot pakketjes en leg die op een ovenschaal of bakplaat.

Bak 30 minuten, of tot de knoflook zacht is.

Tip:

Als je wilt, kun je olijfolie gebruiken in plaats van boter.

Knoflooksoep

Ingrediënten

1 ui
1 bol (verse) look
2 eetlepels olie
2 eetlepels bloem
1 l. groentebouillon
1 dl. droge witte wijn
125 ml. slagroom
1 eetlepel verse tijm
4 sneetjes lichtbruin brood

Bereiding

Pel de ui en knoflooktenen en snij de ui in kleine stukjes.
Verhit de olie in een pan, pers er de knoflook bovenuit en voeg de ui toe. Glazig laten worden.
Bloem toevoegen en er goed doorheen roeren.
Bouillon toevoegen en aan de kook brengen.
Snij met een uitsteekvormpje sterren uit het brood.
Maak olie heet in de pan en bak de broodjes langs 2 kanten goudbruin. Met een anti-kleefpan heb je natuurlijk geen olie nodig.

Persbericht

De voordelen van knoflook

Knoflook is een van de meest aromatische kruiden in onze keuken. Vier recepten met look in de hoofdrol.

Knoflook, dat tot de familie van de prei behoort, is een van de meest aromatische kruiden in onze keuken. Het is net zoals de ui een eenjarig bolgewas dat inheems is in Centraal-Azië en dat al meer dan vijfduizend jaar wordt gekweekt. Volgens de overlevering kregen de slaven tijdens de bouw van de Egyptische piramiden een dagelijkse portie knoflook om hun kracht en uithoudingsvermogen te vergroten. In Griekenland diende het als versterkend middel voor de atleten tijdens de Olympische Spelen en het werd aan de soldaten gegeven voordat ze ten strijde trokken. Dankzij de kruistochten verspreidde de knoflook zich over heel Europa.

Knoflook is niet alleen bekend omdat zijn krachtig zwavelachtig aroma niet alleen verantwoordelijk is voor een sterk ruikende adem, maar ook omdat de thiosulfanaten die er de oorzaak van zijn eveneens via de huid worden uitgescheiden. Er bestaan meer dan 35 soorten knoflook, waarvan de witte, de roze en de paarse knoflook de bekendste zijn. De witte komt bij ons het meest voor.

Het aroma komt pas vrij wanneer de tenen worden geschild. Om het aroma te behouden kan knoflook het best zo laat mogelijk worden toegevoegd aan de bereiding, omdat de smaak door te lang koken verloren gaat. Zorg er tijdens het bereiden zeker voor dat de knoflook niet bruin kleurt en verbrandt, want dan krijgt hij een zeer bittere smaak.

Alhoewel knoflook goed is voor de gezondheid, zijn sommige mensen er allergisch voor of verteren ze de groente moeilijk. Sommigen krijgen er huiduitslag van. Knoflook werkt laxerend, versterkend, spierontspannend, antiseptisch en reinigend en helpt bij maagklachten, artrose, jicht, hoge bloeddruk en spijsverteringsproblemen. Vanwege het werkzame bestanddeel allylsulfide werd knoflook vroeger ook vaak als antibioticum gebruikt.
Een andere interessante stof in knoflook is allicine, dat een positief effect zou hebben op hart en bloedvaten en in het bijzonder op de cholesterolspiegel.

De smaak van knoflook past zeer goed bij ingrediënten met ofwel een zeer neutrale smaak ofwel een uitgesproken karakter. Denk aan aardappelen of rijst en aan lam, schaap of yoghurt. Alleszins geldt dat hoe verser (lees: rauwer) de knoflook wordt toegevoegd aan de bereiding, hoe pittiger de smaak zal zijn. Wordt knoflook verwarmd, dan verliest hij zijn krachtig karakter geleidelijk aan. Hoe langer, hoe meer.

Een verschil qua smaak tussen geplette en fijn versneden knoflook is er niet. Dit heeft enkel te maken met de toepassing in het gerecht. Moet de look mooi en ‘onopvallend’ verdeeld zijn in de bereiding, dan plet men hem het best, zeker wanneer hij rauw wordt gebruikt zoals in tatziki. In warme sausen zoals spaghettisaus wordt hij het best fijn versneden. Dat geeft wat meer structuur aan de saus en de blokjes zullen hun krachtige smaak toch al wat verloren hebben.

BRON: Knack-Weekend