Zwarte moerbei

Morus nigra

De moerbei Morus nigra is een winterharde, bladverliezende langzaam groeiende boom uit de moerbeifamilie (Moraceae) die zowel om hun vruchten als om hun sierwaarde worden aangelant. Moerbeien, zijn van Aziatische en Noord-amerikaanse herkomst , maar worden reeds sinds 1550 ook hier bij ons gekweekt.

Vroeger werd Morus Alba gekweekt om zijn bladeren, waarmee de zijderupsen werden gevoed, maar Morus nigra is de soort die gekweekt wordt om zijn eetbare vruchten. Dit is de zwarte moerbei, die uit West-Azië komt.

Deze boom wordt 4,50 tot 6 meter hoog en heeft een omvang van ongeveer 3 à 4,50 meter heeft een donkeroranje schors met brede groeven, en vezelige randen en knobbels. Het is een mooie bossige boom met een ronde kruin, en met ruw loof. De bladeren zijn breed eivormig getand, soms met twee zijlobben. De kleine, groengele mannelijke en vrouwelijke bloemen verschijnen in aparte 12 mm lange katjes in mei en juni. Ze worden gevolgd door donkerrode, als ze rijp zijn bijna zwarte bessen die op bramen lijken.

De zwarte moerbei heeft een diepe, goed gedraineerde, vruchtbare kleigrond met voldoende vocht nodig om goed tot ontwikkeling te komen.
Als je hem kweekt voor zijn vruchten moet hij op een plaats staan waar hij beschut is tegen tegen de koude wind. Hij kan het bijvoorbeeld heel goed doen als leiboom tegen een zuidmuur.

De sterkste en gezondste planten met de lekkerste vruchten kan men bekomen door de boompjes op te kweken uit zaad. Maar dat is niet zo eenvoudig en het duurt ook veel logal lang vooraleer je kunt oogsten, daarom vermeerdert men de moerbei hoofdzakelijk via stekken.

In de herfst en het vroege voorjaar kunt ge 30 cm lange stekken van takken die aan de basis twee jaar oud hout hebben. Plant deze zo diep, dat er slechts twee of drie knoppen boven de grond komen.

Grote takken van 2 tot 2,50 meter lang zullen ook wortel trekken en die kunnen direct op de plaats van bestemming worden geplaatst. Snijd eerst de zijtakken af en plant ze dan 0,60 à 1,25 meter diep. Kleinere stekken kweek je eerst een jaar of twee op in een kweekbedje alvorens ze in november (beste maand) op hun eindbestemming te planten.

De moerbei vraagt verder niet veel aandacht of onderhoudswerk. Snoeien doe je beter niet, omdat de moerbei bloed na het snoeien beperk het snoeiwerk dus tot het weg nemen van het dood hout en verkeerd staande takken. De vruchten kunnen eind augustus of begin september worden verzameld. Dat gaat het eenvoudigst door een laken onder de boom te leggen aan de takken schudden en dan de vruchten oprapen. Let hierbij op voor vlekken op de kledij! Deze boom heeft ook weinig te klagen van belagers, enkel kan een schimmel in de zomer kanker veroorzaken op de jonge scheuten waardoor zij afsterven.

Kanker en afsterven worden veroorzaakt door een schimmel die gedurende de zomer kankers produceert op de jonge scheuten. Ringvormige ontschorsing kan opreden.

Moerbeien zijn echt heel lekker en kan in grote hoeveelheden zonder problemen gegeten worden. en als u ze niet zelf in de tuin hebt staan, kunt u ze moeilijk vers te koop vinden in de handel. Meestal vindt ge ze alleen in gedroogde of geconfijtte vorm. Hoe dan ook, het is wel belangrijk dat je alleen rijpe bessen eet want onrijpe vruchten bevatten toxische stoffen en hebben een licht hallucinerende werking op het menselijke gestel.

Moeibeien worden vaak gebruikt om jam van te maken of te verwerken in allerlei vormen van rauwe zuivel producten zoals yoghurt of “platte kaas”. Maar ook in taarten of gebak en andere lekkernijen als snacks en smoothies.
Na het drogen kun je ze eventueel verpoederen om als alternatief zoetmiddel in een dessert te dienen.

De moerbei wordt in de medische wereld vaak gebruikt als smaakmiddel voor andere minder goed smakende natuurmedicijnen. Ze zijn licht laxerend en worden soms bij ouderen gebruikt als laxeermiddel. Ze worden verwerkt in een mondspoeldrank om keelpijn, mondslijmvliesontsteking en aften mee te behandelen. De vruchten bevorderen eveneens het ophoesten van slijmen.

Moerbeiblad kan de bloedsuikerspiegel verlagen waardoor het bij diabetes wordt voorgeschreven. Daarnaast wordt een thee van moerbeiblad gedronken om de zweetafdrijvende, antibacteriële, vochtafdrijvende en samentrekkende werking.

Enkele foto's

Zwarte moerbei

Zwarte moerbei

Bijna rijpe vruchten.

Zwarte moerbei

Zwarte moerbei

Verse en gedroogde vruchten.


Zwarte moerbei

Zwarte moerbei

Moerbei bloesem.

Leuk om weten

In andere talen
  • FRANÇAIS : Mûrier noir
  • DEUTSCH : Schwarze Maulbeere
  • ENGLISH : Black mulberry
  • ITALIANO : Moro nero
  • PORTUGUÊS : Amoreira
  • ESPAÑOL : Morera negra
  • DANSK: Sort morbær
  • POLSKI: Morwa czarna
  • NORSK: Sort morbær
  • SVENSKA: Svart mullbär
Meest geteelde rassen
  • Afrikaanse
  • Chinese
  • Rode
    Het is een bladverliezende boom, die tot 20 m hoog kan worden met een stam, die tot 50 cm dik kan worden. De vrucht is 2-3 cm groot en rijpt via rood naar donkerpaars. De vruchten zijn eetbaar en smaken zoet-aromatisch.
  • Texaanse
  • Witte
    De witte moerbei is een tot 16 m hoge boom. De schors is grijsgroen tot roodbruin, die van een oude boom donker oranjebruin. De kruin is hoog en tamelijk smal. Takken zijn opvallend vaak gebroken, waardoor de kruin vaak ook lager en gewelfd wordt.
  • Zwarte

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Zwarte moerbei
Moerbeiboompje als bonzai gekweekt

Moerbeiboompje als bonzai gekweekt
Taxonomische indeling
Rijk Plantae (Planten)
Stam Embryophyta (Landplanten)
Klasse Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade 'nieuwe' tweezaadlobbigen
Clade Fabiden
Orde Rosales
Familie Moraceae (Moerbeifamlie)
geslacht Morus
Morus nigra
Voedingswaarde
per 100 gram 
43    Kcal
87,68 gr. water
9,80  gr. koolhydraten
1,44  gr. eiwit
8,10  gr. suikers
0,39  gr. vet
1,70  gr. vezels

Mineralen

39   mg. calcium, Ca
1,85 mg. ijzer, Fe
18   mg. magnesium, Mg
38   mg. fosfor, P
194  mg. kalium, K
10   mg. natrium, Na
0,12 mg zink, Sn

Vitaminen

0,03 mg. vit. B1 (Thiamine)
0,10 mg. vit. B2 (Riboflavine)
0,05 mg. vit. B6 (Pyrixodine)
6    µg. vit. B11 (Foliumzuur)
36,4 mg. vit. C (Ascorbinezuur)

Recepten

Bessenpuree uit de tijd van de bijbel
Bessenpuree uit de tijd van de bijbel

Ingrediënten

  • 1 kilo moerbeien
  • 50 gram honing
  • mespuntje zout
  • 2 eetlepels azijn of citroensap
  • 300 milliliter dikke room of yoghurt

Bereiding

  1. Doe de helft van de bessen in een pan met dikke bodem met de honing, het zout en citroensap. Laat het geheel op een zacht pitje inkoken tot een dikke stroperige massa.
  2. Voeg zonodig meer honing toe. Voor moerbeien is de kooktijd 15 minuten. Kijk goed of het fruit gaar is.
  3. Laat de massa 15 minuten afkoelen en roer de resterende bessen er door.
  4. Meteen opdienen.
  5. Het gerecht wordt lauw warm geserveerd maar mag ook koud worden gegeten.
  6. Klop desgewenst de room op tot slagroom. Spatel de room of yoghurt voor het opdienen voorzichtig door de bessen. Er moeten mooie slierten door de bessenpuree komen.

Bron: © oud bijbels kookboek

Gratin van appel en aardappel
Gratin van appel en aardappel

Ingrediënten

  • 2 eendenborstfilets
  • 3 appelen
  • 1 citroen
  • 1 glas porto
  • zout
  • peper

Bereiding

  1. Snij met een scherp mes diagonaal het vlees van de eendenborstfilets. Beetje zout en peper toevoegen. Bewaar.
  2. Schil de appelen en gooi het klokhuis weg. Snij appels in kwartjes en daarna in middelgrote stukjes. Bewaar in water met citroen.
  3. Warm een pan op met anti-aanbaklaag. Wanneer ze goed warm is, leg je de eendenborstfilets met de velzijde naar de bodem. Laat 5 minuten koken en bedek erna en laat daarna nog 10 minuten of meer zachtjes doorkoken naargelang u het graag saignant heeft of niet. Draai ze 30 seconden voor het einde van de kooktijd om.
  4. Haal de filets uit de pan, en leg ze op aluminiumfolie. Laat de appels uitlekken en droog ze met keukenrol. Doe het vet uit de pan! Doe de appels erin en laat ze 5 minuten bakken terwijl u wat roert.
    Verdeel over de serveerschotels.
  5. Snij de filets in sneetjes, leg ze ook op de schotel. Neem dan het vet dat u uit de pan had gehaald en doe terug in de pan! Voeg een beetje porto toe. De stukjes fond in de pan goed loskrabben. Goed op smaak brengen en over de filets gieten.

Bron: Paule Neyrat, diëtiste