Citroenmelisse, Melissa officinalis is een kruidachtige, overblijvende, winterharde plant die tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae) behoort. De plant ruikt naar citroen. Melissa groeit voornamelijk in Zuid-Europa, maar is in meer gematigde streken als Nederland en België eenvoudig te vermeerderen aangezien de plant 's winters door middel van wortelstokken voort leeft. Melisse wordt zo'n 60 cm à 1,25 meter hoog.

Citroenmelisse is afkomstig uit het Midden van Zuid-Europa. Wordt meestal als keukenkruid geteelt om zijn naar citroengeurende bladeren en scheuten, maar staat ook mooi als sierplant in de border.

Het is een vrij forse, bossige plant met harige stengels die bleekgroene brandnetelachtige bladeren dragen. Van juni tot juli draagt de plant witte buisvormige bloempjes die in trosjes te voorschijn komen.

De naam citroenmelisse komt van het oudgriekse woord Melisse, wat "honingbij" betekent. Deze naam is zeer toepasselijk omdat citroenmelisse veel bijen aantrekt. De plant staat bekend als een belangrijke producent van nectar, de grondstof van honing.

Citroenmelisse is een gemakkelijke plant om te vermeerderen, zowel door stekken, zaaien als scheuren.

Als de plant te droog wordt gehouden wordt het blad geelachtig, maar een te vochtige en schaduwrijke plaats gaat ten koste van de smaak. Citroenmelisse kan eenvoudig geteeld worden in bloempotten.

Eind april, begin mei kan ter plaatse worden gezaait om dan uit te dunnen op 30-45 cm onderlinge afstand.

Maar het is eenvoudiger om in potjes te zaaien en tussen oktober en maart uit te planten in goed gedraineerde grond op een zonnige standplaats.

Oudere planten kunnen tussen oktober en maart worden gescheurd en opnieuw geplant.

Snij in oktober alle stengels tot vlak boven de grond af en bedek met stro om vorstschade te beperken.

Jonge scheuten en bladeren worden vers gebruikt in gekoelde dranken of in vruchtensla. De gedroogde bladeren behouden hun geur en kunnen dus zeer goed in kruidenmengsels worden aangewend.

Citroenmelisse ook wel bijenkruid genoemd heeft zoveel levenskracht dat hij zich zeer vlug over de hele tuin kan verspreiden.
Bijen zijn er gek op, en men beweert dat bijenkorven die met de plant worden ingesmeerd de bijen dichtbij de korf houdt en aanmoedigt om ook in de korf te gaan.

Citroenmelisse geurt naar citroen en honing en is een geschikte drank voor elke dag, warm in de winter en als ijsthee in de zomer.

Dit is een van de weinige kruiden die na droging zijn smaak niet behoudt; pluk hem daarom beter elke dag vers als u een tuin hebt, daardoor gaat hij ook iets minder vlug woekeren. Pluk hem vroeg in de zomer wanneer er een overvloed van is en vries hem in in een plastiek bakje om in de winter te gebruiken.

Hak verse bladeren fijn in salades, witte sauzen voor vis, mayonaise, zuurkool of haring in het zuur. Voeg citroenmelisse toe aan fruitsalades, gelei, custardpudding, vruchtendranken en wijnen. Voeg citroenmelisse toe aan gemengde azijnsoorten, probeer citroenmelisse met dragon.

Van de verse of gedroogde bladeren kan thee worden gezet, al dan niet aangelengd met echte thee. Citroenmelisse is een smaakmaker bij vele recepten zoals visgerechten, soepen, sauzen en omeletten.

Citroenmelisse is een effectief en veel gebruikt middel om beten van steekmuggen te voorkomen. Deze muggen beschikken over een uitstekende reukzin waarmee ze prooien als mensen eenvoudig kunnen lokaliseren omdat ze gespecialiseerde receptoren hebben die uitgeademde lucht (CO₂) en de geur van zweet kunnen waarnemen.

De citroengeur van de citroenmelisse verstoort de werking deze organen waardoor de mug geen prooien meer kan vinden. Muggenwerende producten waarin DEET (afkorting voor N,N-di-ethyl-meta-tolueenamide) is een insectenwerende organische verbinding met als brutoformule C12H17NO. zit, een extract uit een citrus-achtige plant, heeft eenzelfde effect.

Citroenmelisse bevordert de spijsvertering en brengt ontspanning. Hij wordt vaak gebruikt voor overgevoelige darmen, maag- en darmstoornissen en depressiviteit. Na het drinken van citroenmelisse lijkt uw geest helderder, dus handig wanneer u moet studeren. Deze thee is een goede drank voordat u naar bed gaat, want hij brengt ontspanning en een vredige slaap.