Kruiden worden op allerlei manieren geconsummeert. Zowel als homeopatisch geneesmiddel, als smaakgever bij gerechten, verwerkt tot thee enz...

Daarom heb ik hier een beknopt overzicht gegeven voor diverse bekende en minder gekende kruiden.

Soorten kruiden

• 1.  (ABSINT-) Alsem Artemesia absinthium

• Gebruikte delen: De bloeiende toppen, afgeritste bladeren, al of niet met bloemen vermengd
• Geur: Sterk aromatisch.
• Smaak: Zeer bitter, afschuwelijk (absinthium betekent ondrinkbaar, te bitter).
• Eigenschappen: Opwekkend, bevordert de spijsvertering, aansterkend, bevordert de menstruatie, antiseptisch, verdrijft wormen.
• Mogelijke toepassingen: Heeft een stimulerende werking op heel het organisme. Reinigt, versterkt en geneest een verkwijnend lichaam.
• Opmerking:
  Wees matig met alsem want het bevat thujon, een verdovend gif dat hoofdpijn, duizeligheid en geestelijke verwarring verwekt.
  In hoge dosis veroorzaakt het epileptische stuiptrekkingen, hallucinaties en coma.

• 2.  Anijs Pimpinella anisum

• Gebruikte delen: De vruchten.
• Geur: Heerlijke, karakteristieke geur.
• Smaak: Zoet, kruidig.
• Eigenschappen: Heft krampen op, zogdrijvend, expectorans, verdrijft darmgassen, opwekkend.
• Mogelijke toepassingen: Is een bekend huismiddeltje tegen buikpijn.
  Een zakje anijszaadjes onder je hoofdkussen zorgt voor ervoor dat je 's morgens met gezonde zenuwen opstaat.
• Opmerking: Is één van de 5 verwarmende kruiden die een heilzaam effect hebben op maag en darmen, bij een verkoudheid en ontstekingen; de andere zijn: Venkel, Dille, Karwij (of kummel) en Koriander.

• 3.  Basilicum Ocimum basilicum

• Gebruikte delen: De blaadjes.
• Eigenschappen: Kalmerend, krampopheffend, hoestdempend, zogdrijvend, niesverwekkend.
• Mogelijke toepassingen: Bij koorts: 2 soeplepels per tas, de koorts daalt geleidelijk.
  Tegen spijsverteringsstoornissen en verkoudheid. Op de vensterbank houdt het de vliegen tegen.
• Opmerking: Liefst vers gebruiken.
  Basilicum is speciaal voor mannen: het bewaart ze langer en maakt ze terug leutig en vriendelijk.

• 4.  Bernagie Borago officinalis

• Gebruikte delen: De bloemen, het sap van de bladeren en de stengel (juni-augustus).
• Geur: Zwak.
• Smaak: Als van verse augurk.
• Eigenschappen: Bloedzuiverend, urinedrijvend, verzachtend, laxerend,zweetdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Het sap, samen met dat van tuinkers en paardebloem, vormt een bloedzuiverend middel. Als verzachtend middel bij keelpijn; verzacht de pijnlijke hoest bij bronchitis.
• Opmerking: Liefst vers gebruiken als rauwkost, of meekoken in de soep.

• 5.  Bieslook Allium Schoenoprasum

• Gebruikte delen: De blaadjes.
• Eigenschappen: Bloedsuikerverlagend, antiseptisch, expectorans, doorbloedingbevorderend, hoestdempend, hartfunctieverbeterend, keratolytisch, laxerend, verwekend, vitamine-C aanvullend, wondhelend, zwellingverminderend.
• Mogelijke toepassingen: Sap: tegen cholesterol. Goed voor hart en bloedvaten.
  Thee: tegen acne, iedere dag drinken.
  Teveel gegeten: een tas bieslookthee helpt uitstekend.
• Opmerking: Bevat vitamine C. Altijd rauw gebruiken, ofwel invriezen.
  De medische eigenschappen zijn te vergelijken met die van prei.

• 6. Bonekruid Saturea hortensis /  Bergbonenkruid Saturea montana

• Gebruikte delen: De Bloeiende toppen (zomer).
• Geur: Aromatisch.
• Smaak: Bitter, heet.
• Eigenschappen: Verdrijft darmgassen, expectorans, opwekkend, antiseptisch, bevordert de spijsvertering.
• Mogelijke toepassingen: Thee: bij hoest en om te gorgelen bij keelpijn.
  Gebruiken bij gasvormende groenten (erwten en spruiten). Bij diarree en darmontsteking.
• Opmerking: De plant lijkt goed op hysop. Bonenkruid is goed te herkennen aan de tegenover elkaar staande blaadjes; bij hysop zijn er 3 of meer.

• 7.  Citroenmelisse Melissa officinalis

• Gebruikte delen: De bebladerde stengels, de bladeren (juni).
• Geur: Aangenaam, citroenachtig.
• Smaak: Iets bitter.
• Eigenschappen: Darmgasverdrijvend, aansterkend, bevordert de spijsvertering, krampopheffend, galsecretiebevorderend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: bij nervositeit en spijsverteringsstoornissen, hoest, astma en voor een rustige slaap. Kan ook reuma voorkomen.
  Verse blaadjes bij slechte adem.
• Opmerking: De blaadjes snel drogen.

• 8.  Dille Anethum graveolens

• Gebruikte delen: De vruchten (september).
• Geur: Ster als venkel.
• Smaak: Aromatisch, prikkelend.
• Eigenschappen: darmgasverdrijvend,bevordert de spijsvertering, zwellingverminderend, krampopheffend.
• Mogelijke toepassingen: Zie bij venkel.
  Een zakje anijszaadjes onder je hoofdkussen zorgt voor ervoor dat je 's morgens met gezonde zenuwen opstaat.

• 9.  Dragon Artemisia dracunculus

• Gebruikte delen: Jonge blaadjes en loten om te drogen in het begin van de bloei.
• Geur: Aangenaam aromatisch.
• Smaak: Hete en iets bittere smaak.
• Eigenschappen: Opwekkend, wormverdrijvend, bevordert menstruatie, antiseptisch, eetlustopwekkend, krampopheffend.
• Mogelijke toepassingen: Bij slechte spijsvertering of slechte eetlust: fijnhakken en rijkelijk over groenten, vlees of vis strooien. Het verlicht op aangename wijze de vervelende aspecten van een zoutloos dieet.
• Opmerking: Er bestaan 2 soorten:
  ** Russische (A.dracunculoides): hoogte ca; 150cm; donkerder en iets behaarde; minder smaak en minder aangenaam.
  ** Franse (A.dranunculus): hoogte ca 90cm; iets bleker, iets spitser.
  Als je zaait, krijg je Russische dragon.

• 10.  Hysop Hyssopus officinalis

• Gebruikte delen: De bloeiende toppen of de afgeritste bladeren (tijdens de bloei).
• Geur: Krachtig, aromatisch.
• Smaak: Iets bittere smaak.
• Eigenschappen: Bloedzuiverend, verdrijft darmgassen, wekt eetlust op, opwekkend, vermindert zwellingen, wondhelend, bevordert de spijsvertering.
• Mogelijke toepassingen: Gorgelen; bij heesheid.
  Thee: tegen darmgassen en opgeblazen gevoel.
  Siroop: bloemetjes + takjes + bokaal vloeibare honing; 3 weken in de zon. Of : 50 gram bloeiende toppen één uur laten trekken in een halve liter kokend water; zeven en 300 gram suiker toevoegen; inkoken tot gewenste siroopdikte.
  Bij chronische aandoeningen van de luchtwegen, astma, neusverkoudheid en hooikoorts; ook bij hoest en keelontsteking.
• Opmerking: Hysop verschilt met bonenkruid: het heeft immers 3 of meer tegenover elkaar staande blaadjes.

• 11.  Karwij of Kummel Carum carvi

• Gebruikte delen: De vruchten, de wortel.
• Geur: Anijsgeur, welriekend.
• Smaak: Brandend scherp
• Eigenschappen: Bevordert de spijsvertering, verdrijft darmgassen, bevordert de menstruatie, zogdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Voor alle spijsverteringsklachten.
• Opmerking: Bevat vitamine C, is rijk aan ijzer en kiezelzuur.

• 12.  Echte Kervel Anthriscus cerefolium / Roomse Kervel Myrrhis odorata

• Eigenschappen: Bloedzuiverend, antiseptisch, galsecretiebevorderend, eetlustopwekkend, urinedrijvend, zogremmend, opwekkend, zwellingverminderend
• Mogelijke toepassingen: Tegen vermoeidheid:1 à 2 kopjes per dag, 1 week lang..
  Kompressen: bij irritatie van de ogen door wind, kou of zon.
  Verse blaadjes vormen een gezonde lentekuur.
• Opmerking: Echte kervel is éénjarig; roomse kervel is winterhard. Bevat zeer veel vitamine C en ijzer.
  Alleen vers gebruiken, ook invriezen.

• 13.  Knoflook Allium sativum

• Gebruikte delen: De knolletjes.
• Eigenschappen: Aansterkend, bloeddrukverlagend, expectorans, krampopheffend, opwekkend, bloedsuikerverlagend, antiseptisch, urinedrijvend,wormverdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Goed voor hart en bloedvaten. Tegen hoge bloeddruk en cholesterol.
  Zalf: fijngemaakte look mengen met olijfolie.
  Siroop: bij hoesten
  Thee maken van 100 gram knoflook; zeven en 250 gram rietsuiker of honing toevoegen; laat nog enkele minuten doorkoken; elke dag 2 à 3 eetlepels.
  Knoflookmelk ook tegen wormen.
  Verder ook nog werkzaam tegen likdoorns, eeltplekken, wratten, oorpijn, pijn veroorzaakt door gewrichtsaandoeningen en reumatische aandoeningen.
  Bij gebruik van antibiotica, kook dan knoflook in melk (1 teentje per dag).
• Opmerking: Bevat provitamine A, vitamines uit de B-groep en vitamine C. Bezit een antibiotische werking.

• 14.  Komijn Cuminumcyminum

• Gebruikte delen: De zaden.
• Eigenschappen: Krampopheffend, darmgasverdrijvend, bevordert de spijsvertering, zogdrijvend, zweetdrijvend, De eigenschappen lijken op die van anijs en karwij maar komijn is minder werkzaam.
• Mogelijke toepassingen: Stilt buikpijn maar ook keelpijn.
• Opmerking: Niet aan te raden voor kinderen. De zaden stinken als ze nog niet rijp zijn. Komijn wordt niet meer zoveel gebruikt; meestal gebruikt men karwijzaad in de plaats.

• 15.  Koriander Coriandrum sativum

• Gebruikte delen: De vruchten.
• Geur: Onaangenaam riekende plant.
• Eigenschappen: Krampopheffend, antiseptisch, verdrijft darmgassen, opwekkend, wondhelend.
• Mogelijke toepassingen: Een uitstekend tonicum. Een middeltje tegen hoest, maagpijn en kramp.
• Opmerking: Bevat vitamine C. In hoge dosis werkt het roesverwekkend. Koriander is een besparingskruid: het beteugeld de kooplust (dus proberen voor je gaat winkelen!)

• 16.  Laurier Laurus nobilis

• Gebruikte delen: Het blad,de vruchten.
• Geur: Aromatisch.
• Smaak: Zeer karakteristiek (blad); wrang, prikkelend (vrucht)
• Eigenschappen: Kalmerend, antiseptisch, zweetdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: bij slechte spijsvertering, chronische bronchitis. De verse bladeren die men meerdere dagen in olie laat trekken zijn een zeer gewaardeerd volksmiddel. Men legt ze op kleine kwetsuren, brandwonden, bloedzweren, abcessen en andere ontstekingen van de huid.
  De olie die men door persen uit de bessen bereidt, noemt men "Laurierboter". Het werkt uitstekend tegen pijnlijke gewrichten.

• 17Lavas of Maggieplant. Levisticum officinale

• Gebruikte delen: Vooral de wortel (voorjaar), de zaden, soms ook de bladeren.
• Geur: Sterke selderijgeur.
• Eigenschappen: Darmgasverdrijvend, bevordert de menstruatie en de spijsvertering, urinedrijvend
• Mogelijke toepassingen: In Zwitserland en de Elzas gebruikt men de holle stengels als rietjes waarmee men bij keelpijn warme melk drinkt. Er kan ook hoestsiroop van gemaakt worden. Wordt in de eerste plaats gebruikt als urinedrijvend middel bij waterzucht, gezwollen voeten en moeilijk urineren. Bezit vergelijkbare eigenschappen met Engelwortel.
• Opmerking: Bevat vitamine C, zoveel als in sinaasappelen.

• 18.  Lavendel Lavendula angustifolia

• Gebruikte delen: De bloeiende toppen, de afgeritste bloemen (vóór het ontluiken).
• Geur: Aromatisch, doordringend.
• Smaak: Heet, bitter.
• Eigenschappen: Galdrijvend, darmgasverdrijvend, antiseptisch, krampopheffend, insecticide, opwekkend, zweetdrijvend, urinedrijvend, wondhelend.
• Mogelijke toepassingen: Aanbevolen bij eetlustgebrek, winderigheid, schele hoofdpijn, keelpijn en maagpijn. Uitwendig als omslag: bij reuma, opzwelling, kneuzingen en jeuk. Kalmeert de zenuwen, zeer goed als toevoeging aan het badwater.

• 19.  Marjolein (echte) Majorana hortensis

• Gebruikte delen: De bladeren, de bloeiende toppen.
• Geur: Lekker kruidig.
• Smaak: Bitter en wrang.
• Eigenschappen: Aansterkend, expectorand,krampopheffend, bevordert de spijsvertering, pijnstillend, bevordert de menstruatie.
• Mogelijke toepassingen: Gebruiken bij hoest, bronchitis en verslijming van de luchtpijp. Gorgelen bij keelpijn.
  Slaapthee: Marjolein, Kamille, Engelwortel en Citroenmelisse. Geen enkele stijve nek houdt stand tegen een kussentje van de vers geplukte en even verwarmde blaadjes. Daarvoor kan de zalf ook gebruikt worden.

• 20.  Mierikswortel Armorica rusticana

• Gebruikte delen: Debladeren maar vooral de wortel.
• Eigenschappen: Doorbloedingbevorderend, bloedstelpend, expectorans, opwekkend, hoestdempend, urinedrijvend, vitamine-C aanvullend.
• Mogelijke toepassingen: Jonge bladeren: in sla maar ook bij tandpijn (blad kauwen) en bij wespesteek (inwrijven met blad belet zwellingen). Stimuleert de pancreas, is goed bij suikerziekte. Zoveel mogelijk gebruiken; bezit namelijk een regenererende werking op de aderen. Siroop: bij verkoudheden, heesheid, astma en hardnekkig slijm in de keel; tegen verstopping en wormpjes.
• Opmerking: Bevat vitamine C en antibiotische stoffen. Tinctuur maken in de herfst. Al je zorgen ben je vergeten als je mierikswortel hebt gegeten.

• 21.  Oost-Indische kers Tropaeolum majus

• Gebruikte delen: De bladeren, de bloemknoppen.
• Smaak: Prikkelend.
• Eigenschappen: Ontstekingsremmend, bloedzuiverend,aansterkend, expectorans,bevordert de menstruatie,vitamine-C aanvullend.
• Mogelijke toepassingen: Sao: tegen keelpijn, hoesten en vastzittend slijm. Hoestmiddel: 50 ml sap toevoegen aan 200 ml melk; zoeten met honing of rietsuiker en verspreid over de dag uitdrinken. Gemeng door de salade wekken de bladeren en bloemen de eetlust op, bevorderen de spijsvertering en na het avondmaal de nachtrust.
• Opmerking: De bladeren bevatten een aanzienlijke hoeveelheid vitamine C. Alle kerssoorten bevatten antibiotische stoffen.

• 22.  Peterselie Petroselinum crispum

• Gebruikte delen: De bladeren.
• Eigenschappen: Bloedzuiverend, tegen bloedarmoede, aansterkend, eetlustopwekkend, kalmerend, urinedrijvend, bevordert de menstruatie, opwekkend, zogdrijvend, vitamine-C aanvullend, zwellingveminderend.
• Mogelijke toepassingen: Goed voor hoge bloeddruk, slecht voor lage bloeddruk. Uitwendig; fijnhakken en op aambeien leggen; werkt pijnstillend en ontzwelt. Opgezwollen gewrichten (artritis): eerst baden met zeezout, dan peterselie opleggen; ook tegen verstuikingen. Thee: goed bij reuma.
• Opmerking: Bevat veel provitamine A en vitamine C. Liefst vers gebruiken of invriezen. Nooit in water zetten: al na 24 uur is het zeer slecht voor de nieren. De enen zeggen zeer veel gebruiken; anderen zeggen heel weinig gebruiken, hoogstens in salade en tomaten.

• 23.  Pimpernel (kleine) Sanguisorba minor

• Gebruikte delen: De hele plant.
• Geur: Grasachtig, zoet.
• Smaak: Als van gezouten komkommer.
• Eigenschappen: Bloedstelpend, samentrekkend, urinedrijvend, darmgasverdrijvend, wondhelend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: bij aambeien, menopoze en diarree.
• Opmerking: Bevat vitamine C. Het kruid dat de geest gezond maakt. Het maakt gelukkige mensen, vooral als men overspannen is.

• 24.  Postelein Portulaca oleraceae

• Gebruikte delen: De blaadjes.
• Eigenschappen: Afkoelend, urinedrijvend, verzachtend, bloedzuiverend, ontstekingsremmend, wormverdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Uitwendig: blaadjes op eksterogen; ontstekingen en brandwonden. Rauw door de sla gemengd, of met spinazie gekookt, wekt het verzachtend voor het darmkanaal. Het is dé zalf voor de maag. Tegen brandend maagzuur helpt een takje postelein onmiddelijk.

• 25.  Rozemarijn Rosmarinus officinalis

• Gebruikte delen: De bloemen, de bladeren (het hele jaar)
• Geur: Wierookgeur, kamferachtig.
• Smaak: Aromatisch, samentrekkend.
• Eigenschappen: Galdrijvend, opwekkend, aansterkend, wondhelend, bevordert de spijsvertering, krampopheffend, antiseptisch.
• Mogelijke toepassingen: Voetbad bij spataderen en gezwollen voeten. Mondontsmettend bij aften. Versterkt het geheugen maar ook de spieren. Doet wonderen aan de zenuwen; gebruiken bij depressie.
• Opmerking: Hét kruid dat wonderen doet, het maakt de mensen plezierig. Het is opwekkend dus niet gebruiken voor het slapengaan. Rozemarijn, Salie, Tijm en Lavendel zijn de meest ontsmettende kruiden.

• 26.  Salie Salvia Officinalis

• Gebruikte delen: De bladeren (voor de bloei), de bloeiende toppen.
• Geur en smaak: Aromatisch.
• Eigenschappen: Krampopheffend, kalmerend, antiseptisch, opwekkend, bevordert de spijsvertering en de menstruatie, bloedsuikerverlagend,zweetremmend, galsecretiebevorderend, wondhelend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: bij uitputting en keelaandoeningen (gorgelen). Astlathee: Salie, Smalle weegbree en Zilverschoon.
  Tinctuur: bij overdadige transparatie (menopauze). Tegen vergeetachtigheid, iedere morgen 2 blaadjes knabbelen. Spoelen met salie houdt het haar donker en glanzend; voor blondines: Salie en Kamille. Hersteld maag en lever na een zware avond.
• Opmerking: Bevat antibiotische stoffen. Salie geeft leven, het brengt geluk. Het gebruik wordt afgeraden aan mensen met een opvliegend karakter.

• 27.  Tijm (echte) Thymus vulgaris

• Gebruikte delen: De bloeiende toppen.
• Geur en smaak: Aangenaam aromatisch.
• Eigenschappen: Expectorans, antiseptisch, bloedstelpend, aansterkend, darmgasverdrijvend, krampopheffend, urinedrijvend, wormverdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: 's morgens een kop tijmthee geeft een opgewekte stemming, een prettig gevoel; de thee is eveneens hoestwerend.
  Olie: Bij reuma, darmklachten. Siroop: bij verkoudheid. Een laagje bloemen en stengels en een laagje rietsuiker 3 weken op een zonnige plaats; zeven en de bloempjes wat uitspoelen en bij de siroop doen; even koken tot de gewenste siroopdikte.

• 28.  Tuinkers Lepidum sativum

• Gebruikte delen: De blaadjes.
• Eigenschappen: Bloedzuiverend, opwekkend, vitamine-C aanvullend.
• Opmerkingen: Bevat vitamine C. Tuinkers was vroeger zeer geliefd bij iegenen die van gekruide schotels en prikkelende salades hielden. Is een beetje verdrongen door de Echte Waterkers.

• 29.  Ui Allium cepa

• Gebruikte delen: De bol
• Eigenschappen: Bevordert de eetlust, ontstekingsremmend, urinedrijvend, expectorans, hoestdempend.
• Mogelijke toepassingen: Thee: tegen vastzittend slijm.
  Siroop: bij heesheid, verkoudheid en hoesten. 250 gram ui koken in 1/4 liter water; 40 gram honing en 250 gram rietsuiker toevoegen; zeven; let op: is slechts beperkt houdbaar.
  Uienmelk: tegen keelpijn.
  Verse ui: tegen insectebeten, winterhanden en -voeten.
  Ontstoken en ingegroeide nagels: ui koken en opleggen.

• 30.  Venkel Foeniculum vulgare

• Gebruikte delen: De verse bladeren, de wortel (eind van het eerste jaar), de vruchtjes (september-oktober).
• Geur: Kruidig, anijsachtig.
• Smaak: Prikkelend, bitter.
• Eigenschappen: Wekt de eetlust op, expectorans, aansterkend, bevordert de menstruatie, krampopheffend, urinedrijvend, bevordert de spijsvertering, wormverdrijvend, wondhelend, zogdrijvend.
• Mogelijke toepassingen: Tegen krampen en gassen (baby's). Bij borstvoeding: stimuleert de melkgift en de baby geniet mee.
  Venkelknollen zijn goed bij zwaarlijvigheid: ze stillen de honger en bevatten weinig calorieën.
• Opmerking: Bevat vitamine A, B en C.

• 31.  Waterkers Nasturtium officinale

• Gebruikte delen: De bebladerde stelen (mei-september).
• Geur en smaak: Pikkelend.
• Eigenschappen: Bloedzuiverend, opwekkend, urinedrijvend, koortswerend.
• Opmerkingen: Bevat vitamine A, B₂, C en PP.

Vleesgerechten

• Biefstuk: Kervel, Tijm, Peterselie, Koriander, Waterkers
• Gehakt: Basilicum, Marjolein, Tijm, Rozemarijn
• Goulash: Basilicum, Dragon, Dillezaad, Marjolein, Tijm
• Kalfsvlees: Basilicum, Bernagie, Citroenmelisse, Kervel, Marjolein, Tijm
• Lamsvlees: Munt, Basilicum, Kervel, Tijm, Rozemarijn
• Rundvlees: Tijm, Selder, Marjolein, Koriander, Rozemarijn
• Varkensvlees: Marjolein, Salie, Tijm, Peterselie
• Haché: Laurier, Marjolein, Tijm, Rozemarijn
• Ragout: Bonenkruid, Laurier, Lavas

Wild en gevogelte

• Eend: Anijszaad, Salie, Peterselie, Karwij (Kummel)
• Kalkoen: Basilicum, Marjolein, Karwij (Kummel), Rozemarijn, Dillezaad
• Fazant: Marjolein, Selder, Tijm, Rozemarijn
• Konijn: Laurier, Marjolein, Tijm, Hysop, Jeneverbes
• Haas: Marjolein, Tijm, Hysop, Citroenmelisse, Jeneverbes
• Kip: Marjolein, Dragon, Koriander

Kaas - eieren

• Kaasgerechten: Karwij (Kummel), Marjolein, Kervel, Bieslook, Peterselie
• Kwark: Bieslook, Marjolein, Kervel, Komijn, Peterselie
• Omelet: Bieslook, Kervel, Selder, Citroenmelisse, Rozemarijn, Marjolein
• Roereieren: Bieslook, Kervel, Bernagie, Peterselie, Tijm, Rozemarijn, Marjolein

Visgerechten

• Forel: Peterselie, Laurier, Citroenmelisse
• Garnalen / Ragout: Marjolein, Selder, Venkel
• Gebakken vis: Dragon, Dille, Citroenmelisse, Rozemarijn, Salie
• Gestoofde vis: Venkel, Tijm, Laurier, Rozemarijn, Salie, Wijnruit
• Mosselen / Zeebanket: Marjolein, Selder, Tijm, Peterselie, Venkel, Wijnruit
• Gegrilde vis: Tijm, Koriander, Venkelzaad, Rozemarijn
• Vismarinades: Laurier, Tijm, Rozemarijn, Koriander
• Kreeft: Peterselie, Kervel, Dragon, Laurier, Mierikswortel
• Paling: Citroenmelisse, Tijm, Peterselie, Laurier, Salie

Sausen

• Barbecuesaus: Basilicum, Knoflook, Tijm, Uievlokken, Paprika, Gember
• Bloemkoolsaus: Koriander, Kruizemunt, Marjolein, Nootmuskaat
• Mosterdsaus: Mosterdmeel, Venkel, Citroenmelisse
• Tomatensaus: Laurier, Basilicum, Bieslook, Dragon, Lavas, Rozemarijn, Tijm
• Slasaus: Kervel, Peterselie, Dille, Citroenmelisse, Bieslook, Bernagie
• Kruidensaus: Dragon, Peterseliewortel, Kervel, Pimpernel
• Vissaus: Bieslook, Dillezaad, Laurier, Peterselie, Tijm, Venkel, Rozemarijn
• Kaassaus: Bieslook, Karwij (Kummel), Dillezaad, Tijm
• Kerriesaus: Bieslook, Saffraan, Foelie, Cayennepeper
• Mayonaise: Bieslook, Dille, Dragon, Kervel, Waterkers, Peterselie, Zuring

Groenten

• Aubergines: Basilicum, Marjolein, Kervel, Salie, Rozemarijn, Paprika
• Andijvie: Peterselie, Koriander, Nootmuskaat, Bieslook
• Bonen: Bonenkruid, Dille, Marjolein, Tijm, Rozemarijn, Bieslook, Kerrie, Lavas
• Bieten: Dillezaad, Dragon, Karwij (Kummel), Salie, Tijm, Koriander, Bernagie
• Bloemkool: Dillezaad, Dragon, Karwij (Kummel), Kervel, Nootmuskaat
• Asperge: Dille, Marjolein, Rozemarijn, Nootmuskaat
• Groene / Witte kool: Karwij (Kummel), Laurier, Selder, Tijm
• Prei: Dillezaad, Karwij (Kummel), Laurier, Selder, Tijm
• Uien: Korianderzaad, Marjolein, Salie, Komijn
• Zuurkool: Dille, Basilicum, Bonenkruid, Karwij (Kummel), Jeneverbes
• Worteltjes: Peterselie, Bieslook, Salie, Kruizemunt
• Tuinbonen: Koriander, Bonenkruid, Lavas, Salie
• Spruitjes: Salie, Peterselie, Citroenmelisse, Karwij (Kummel), Nootmuskaat
• Spinazie: Laurier, Basilicum, Dragon, Koriander, Munt
• Sperziebonen: Bonenkruid, Bernagie, Bieslook, Nootmuskaat
• Snijbonen: Bieslook, Bonenkruid, Bernagie, Nootmuskaat
• Sla: Bernagie, Basilicum, Bieslook, Citroenmelisse, Tijm, Kervel, Peterselie, Rozemarijn, Dille, Dragon
• Selder: Marjolein, Salie, Venkelzaad
• Rode kool: Karwij (Kummel), Kruizemunt, Marjolein, Tijm, Jeneverbes, Kruidnagel
• Aardappelsalade / -puree: Bieslook, Kervel, Dragon, Peterselie, Basilicum, Bernagie, Lavas
• Linzen: Bonenkruid, Marjolein, Paprika
• Komkommer:  Bernagie, Kervel, Dille, Rozemarijn
• Witloof: Dragon, Marjolein, Bieslook, Karwij (Kummel), Koriander, Peterselie
• Doperwten: Basilicum, Kervel, Marjolein, Peterselie, Bonenkruid
• Champignons: Dragon, Kervel, Koriander, Peterselie, Marjolein, Rozemarijn

Stamppotten

• Hutspot: Salie, Pepermunt, Bonenkruid, Bruine bonen
• Zuurkool: Dillezaad, Karwij (Kummel), Salie, Tijm, Venkel
• Boerenkool: Koriander, Marjolein, Karwij (Kummel)

Soepen

• Preisoep: Bieslook, Citroenmelisse, Lavas, Peterselie
• Vermicellisoep: Bieslook, Bernagie, Dille, Lavas, Rozemarijn, Venkel
• Uiensoep: Peterselie, Kervel, Knoflook
• Vissoep: Bieslook, Dragon, Venkel, Laurier, Tijm, Saffraan
• Tomatensoep: Basilicum, Bieslook, Lavas, Tijm, Dragon, Marjolein
• Kippensoep: Basilicum, Marjolein, Kervel, Tijm
• Goulashsoep: Lavas, Peterselie, Knoflook, Paprika
• Groentesoep: Basilicum, Bonenkruid, Dragon, Kervel, Lavas, Rozemarijn
• Erwtensoep: Bonenkruid, Basilicum, Dragon, Marjolein, Salie, Rozemarijn, Tijm
• Champignonsoep: Bieslook, Bernagie, Tijm, Karwij (Kummel), Citroenmelisse, Rozemarijn
• Bonensoep: Bonenkruid, Basilicum, Laurier, Tijm, Marjolein, Salie
• Bouillon: Basilicum, Dragon, Marjolein, Laurier, Tijm
• Aspergesoep: Dillezaad, Marjolein, Rozemarijn, Tijm

Enkele eigenschappen van kruiden op een rijtje

Aansterkend

• Bieslook
• Knoflook
• Citroenmelisse
• Salie
• Rozemarijn
• Venkel
• Oost-Indische kers
• Alsem

Antiseptisch

• Knoflook
• Kervel
• Bonenkruid
• Rozemarijn
• Lavendel
• Laurier
• Alsem
• Dragon
• Koriander

Bloedarmoede

• Peterselie

Bloeddrukverhogend

• Knoflook.
  Opmerking: Het werken met planten die de hartfuctiebeïnvloeden mag uitsluitend gebeuren door een arts.

Bloedstelpend

• Mierikswortel
• Kleine pimpernel)

Bloedsuiker-verlagend

• Bieslook
• Knoflook
• Salie

Bloedzuiverend

• Kervel
• Peterselie
• Hysop
• Bernagie
• Kleine pimpernel
• Tuinkers
• Waterkers
• Oost)Indische kers

Darmgasverdrijvend

• Citroenmelisse
• Bonenkruid
• Hysop
• Bernagie
• Dragon
• Lavas
• Lavendel
• Kleine Pimpernel
• Anijs
• Karwij (of Kummel)
• Komijn
• Koriander

Doorbloedings-bevorderend

• Bieslook
• Mierikswortel

Eetlustbevorderend

• Ui
• Peterselie

Eetlustopwekkend

• Kervel
• Hysop
• Venkel
• Dragon

Expectorans

• Bieslook
• Ui
• Knoflook
• Bonenkruid
• Venkel
• Mierikswortel
• Oost-Indische Kers
• Anijs

Galdrijvend

• Rozemarijn
• Lavendel

Galsecretie-bevorderend

• Citroenmelisse
• Kervel
• Salie

Hoestdempend

• Bieslook
• Ui
• Basilicum
• Mierikswortel

Kalmerend

• Peterselie
• Basilicum
• Salie
• Laurier

Koortswerend

• Waterkers

Krampopheffend

• Knoflook
• Citroenmelisse
• Basilicum
• Bonenkruid
• Salie
• Rozemarijn
• Venkel
• Dille
• Lavendel
• Anijs
• Dragon
• Komijn
• Koriander

Laxerend

• Bieslook
• Bernagie

Menstruatie-bevorderend

• Peterselie
• Salie
• Venkel
• Lavas
• Oost-Indische Kers
• Alsem
• Karwij (of kummel)
• Dragon

Ontstekings-remmend

• Ui
• Postelein
• Zie ook Antiseptisch

Opwekkend

• Bieslook
• Knoflook
• Kervel
• Peterselie
• Bonenkruid
• Salie
• Rozemarijn
• Hysop
• Mierikswortel
• Lavendel
• Tuinkers
• Waterkers
• Oost-Indische Kers
• Alsem
• Anijs
• Dragon
• Koriander

Samentrekkend

• Kleine Pimpernel

Spijsverterings-bevorderend

• Citroenmelisse
• Bonenkruid
• Salie
• Hysop
• Rozemarijn
• Venkel
• Dille
• Alsem
• Karwij (of kummel)
• Komijn

Urinedrijvend

• Ui
• Knoflook
• Kervel
• Peterselie
• Venkel
• Mierikswortel
• Bernagie
• Lavas
• Lavendel
• Kleine Pimpernel
• Postelein
• Waterkers

Verwekend

• Bieslook

Wondhelend

• Bieslook
• Salie
• Rozemarijn
• Hysop
• Venkel
• Lavendel
• Kleine Pimpernel
• Koriander

Wormverdrijvend

• Knoflook
• Venkel
• Postelein
• Alsem
• Dragon

Zogdrijvend

• Peterselie
• Basilicum
• Venkel
• Anijs
• Komijn

Zogremmend

• Kervel

Zweetdrijvend

• Bernagie
• Laurier
• Karwij (of Kummel)
• Komijn

Zweetremmend

• Salie
• Lavendel

Leuk om weten

Kruidenbereiding en toediening

Kruidenmiddelen kunnen op veel verschillende manieren worden gemaakt en gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen inwendige en uitwendige toediening.

Uitwendig

• Een maceraat (oplossing in olie), in de vorm van zalf, gel of crème.
• Aromatherapie (behandeling met geuren).
• Spagyriek (gebaseerd op de alchemie).

Inwendig

Geschikt voor inwendig gebruik zijn:

• Een aftreksel in water, zoals een thee of een tisane.
• Een decoct (afkooksel), gebruikt voor de hardere of taaie delen van het kruid.
• Een tinctuur (alcoholische oplossing).
• Een extract.
• Capsules of tabletten.

Enkele voorbeelden van genees krachtige planten

Ginseng, Rhodiola rosea, Brandnetel, Kamille, Valeriaan, Sint-Janskruid, Eucalyptus, Ginkgo biloba, Papaver, Wilg en Moerasspirea...

Kruiden die kunnen gebruikt worden voor rauwkost

• Melde
• Vogelmuur
• Paardebloem
• Zuring
• Bernagie
• Klaverzuring
• Roomse kervel
• Brandnetel
• Duizendblad
• Weegbree
• Madeliefje
• Zevenblad
• Hopscheuten
• Perzikkruid
• Melkdistel
• Dovenetel
• Beekpunge
• Kaasjeskruid
• Tijm
• Oost-indische kers
• Salie
• Boerewormkruid
• Klitwortel
• Vogelmelkscheutjes
• Kweekwortel
• Lavas
• En nog veel andere

Leuk om weten

Woordenlijst

• AANSTERKEND (=TONISCH):
  Versterkt het hele lichaam, of enkele organen.
  Bestrijdt zwaktetoestanden en verbeterd de voedingstoestand.
• AFKOELEND:
  Lest de dorst en geeft verkoeling.
• ANTISEPTISCH:
  Maakt micro-organismen onschadelijk en belemmert hun groei.
  Wordt gebruikt voor het ontsmetten van wonden en het reinigen van bepaalde organen.
• BLOEDSUIKERVERLAGEND:
  Doet he gehalte van glucose (= bloedsuiker) van het bloed dalen.
• BLOEDZUIVEREND:
  De plant stimuleert de afvoer van afvalstoffen, meestal door urinedrijvende, zweetdrijvende en/of laxerende werking.
• DOORBLOEDINGS BEVORDEREND:
  Door verwijding van de haarvaten krijgt men een betere doorbloeding. Op deze manier wordt de huid rood en warm.
• EXPRECTORANS:
  Bevordert het ophoesten van slijm en vocht uit de luchtwegen.
• GALDRIJVEND:
  Doet de galblaas samentrekken waardoor de gal via de galwegen afvloeit in de dunne darm.
• GALSECRETIE BEVORDEREND:
  Bevordert de vorming en afscheiding van gal door de lever.
  Gal speelt een belangrijke rol bij de vertering van vetten.
• SAMENTREKKEND:
  Doet weefsel, haarvaten en poriën samentrekken en doet de afscheiding van de slijmvliezen enigszins afnemen. Deze werking gaat vaak gepaard met een bloedstelpend werking, terwijl obstipatie als nevenverschijnsel kan optreden.
• VERWEKEND:
  Doet, bij uitwendig gebruik, de hoornlaag van de huid verweken, waardoor deze verwijderd kan worden.

Oogsten, bewaren en toebereiden van geneeskruiden

• Bloemen en bladeren:
  plukken bij zonneschijn (zeker wachten tot de dauw opgedroogd is); liefst rond de middag.
• Wortels:
  in de lente of de herfst.
• Zaden:
  als ze rijp zijn en niet langer bewaren dan 1 jaar.
• Drogen:
  niet in de zon; bij kunstmatige warmte niet warmer dan 35°C.

Koud aftreksel

Want hitte kan de geneeskracht doen verliezen bv. bij kaasjeskruid, Maretak en Kalmoes

Kruiden in koud water zetten; 8 tot 12 uur (meestal een ganse nacht); 's morgens op drinktemperatuur brengen, zeven en bewaren in een thermosfles.

Beste manier:
De kruiden 's avonds koud opzetten, 's morgens afzeven. Nu de kruiden met heet water overgieten en weer afzeven. Dan het koude water bij het warme voegen. Zo behoudt men de werkzame geneeskrachtige stoffen die zowel alleen in koud, als die die alleen in het heet water opgelost worden.

Tinctuur:

Gebruik oude graanjenever van 38° of 40°. De verhouding van plant tegenover alcohol is 1 op 5. Dus 100 gram kruid voor een halve liter Graanjenever. Op een warme plaats zetten en iedere dag schudden. Na 14 dagen is de tinctuur klaar na het uitpersen. Iedere keer krachtig schudden voor het gebruik.

Sap:

Maken met de vruchtenpers. Iedere dag vers gebruiken.

Zalf 1:

Bereiden met varkensvet of kleurloze vaseline of koudgeperste olijfolie. De verhouding van plant tegen over olie is 1 op 5. De kruiden roert men door de verhitte vloeistof, kort laten opkoken (pas op voor overlopen); laat de hele nacht staan; 's anderendaags het gestolde vet vloeibaar maken en door een linnen doek zeven.
Nadeel: varkensvet wordt te vlug ranzig en vaseline is te vet. Het eenvoudigste is met olijfolie.
Ranzig worden kan voorkomen worden door 2% Benzoëzuur toe te voegen.

Zalf 2:

Laat de kruiden enkele weken in olijfolie trekken, of de olijfolie verwarmen en de kruiden enkele uren laten trekken; daarna zeven (bv. Sint-Janskruidbloemetjes); voeg er vier eetlepels warme olie en één lepel gesmolten bijenwas bij; al roerend laten afkoelen tot zalf.

Zalf 3:

Maak eerst tinctuur van de plant. Vermeng dan twee eetlepels tinctuur met één eetlepel uiercrème (spenenzalf). Zeer gemakkelijk bij zalf die gemaakt wordt uit de wortels van de plant (bv. Smeerwortel).

Kristalmuntsiroop

(bij hoesten, astma en bronchitis):
Benodigdheden: 1 stok zwarte drop, 500 gr kandijsuiker of 10 blaadjes Stevia-plant of 60 gr Stevia-extract, 1 soeplepel tijm, 1 soeplepel salie, 4 blaadjes laurier en 1 flesje van 5 gram kristalmunt.

Bereiding: Smelt de drop in één liter water op een zacht vuur. Voeg de suiker of Stevia toe, de tijm, de salie en de laurier. Breng alles op een zacht vuur zo'n 10 minuten aan de kook. Daarna een kwartier afkoelen en roer er een glaasje whisky of andere alcohol in. Strooi dan de kristalmunt in de kom. Roer alles goed doorheen. Laat verder afkoelen, daarna zeven. Klaar voor gebruik.

Hoestdrank met radijs of rammenas:

Dunne schijfjes rammenas of radijs met honing mengen. Laat minstens 3 uur trekken. Zeven of afgieten. Helpt bij hardnekkige hoest.

Verstopte neus:

• Ajuin fijnsnipperen en op het nachtkastje leggen.
• Om te dampen: poho-olie
• Crème Menthaforce in de neus aanbrengen.
• Poeder van paardekastanje opsnuiven.
• De geur van Zweedse kruiden opsnuiven.

Bij een dreigende verkoudheid:

Rozebottelthee; Tinctuur van Rode Zonnehoed (Echinaceae)
Een schijf aluin(1cm) enkele seconden in warm water onderdompelen en dan het ajunwater zo warm mogelijk opdrinken.
Rauwe ajuin eten bij het middagmaal of op de boterham (extra vitamine C).

Bij een verkoudheid:

Kristalmuntsiroop (100% Mentholsiroop)
Veel warme kruidenthee's
Een handvol mierikswortel (de wortel) koken in een ½ liter melk, uitpersen en om het uur een soeplepel drinken.
Propolis-complex capsules (van Grano-Vita) bevat Propolis, Echinaceae (Rode Zonnehoed) en vitamine C.

Bloedzuiverende lentekuur

Brandnetel, bladeren, bloemen, en wortels van de Paardebloem, Madeliefje, Hondsdraf, Driekleurig Viooltje, stengels en bloem van Hoefblad.

Recepten

Urine drijvende thee

Gulden roede, Driekleurig Viooltje, Kattedoorn en Berkenblad.

Vierbloementhee

Klein Hoefblad, Klaproos, Kaasjeskruid, Kattestaart, Toorts, Heemst en Driekleurig Viooltje.

Zeer aanbevolen tegen kou vatten, angina, bronchitis, longontsteking, pleuritis, slijm oplossen.

Heesheid

Mengthee van Kamille, Salie, Tijm en Tormentil.

Maagstoornissen

Kamille, Pepermunt, Duizendblad.

Siroop van Paardebloem

3 tot 4 handenvol bloemen zachtjes koken in 2 liter water. Daarna uitpersen. Anderhalve kilo suiker en het sap van 1/2 tot 2 citroenen (volgens smaak) bijvoegen. Nogmaals koken tot een dikke siroop. Smaakt bijna als honing. De siroop werkt opwekkend, bloedreinigend en eetlustopwekkend.

Bedwateren bij kinderen

Mengthee van Varkensgras, Duizendblad en Sint-Janskruid.
De billetjes 's avonds inwrijven met tinctuur van Sint-Janskruid. Het zou de sluitspier versterken.

Verwijderen van schadelijke stoffen uit de gewrichten.

40 gram Vrouwenmantel, 20 gram Citroenmelisse, 20 gr Duizendblad en 20gr. Sint-Janskruid(jicht en reuma).

Borstthee

Heemst, Kaasjeskruid, Viooltje, Papaver, Koningskaars, Klein Hoefblad en Rozenkransje.
Heermoes is één van de vier kruiden die aangewend wordt om kankergezwellen te remmen en te doen verdwijnen. De andere drie zijn: Goudsbloem, Duizendblad en Brandnetel.

Bloedstelpende thee

Herderstasje, Tormentilwortel en Varkensgras.

Rustthee

2 delen Hop, 2 delen Valeriaan, 1 deel Sint-Janskruid, 1 deel Kamille en 1 deel Meidoorn; 2 à 4 kopjes per dag.

Zenuwversterkende thee

Ereprijs, Citroenmelisse, Vrouwenmantel en Kruidnoot; drinken voor het slapen gaan.

Antikankerthee

300 gram Goudsbloem, 100 gram Brandnetel en 100 gram Duizendblad.

Siroop:

Voeg één of twee porties verse of gedroogde plantedelen bij een liter water en laat koken. Laat nog tien minuten trekken, daarna filteren. Los 1/2 kg Honing of suiker op in de vloeistof en giet alles warm in een fles. Kan ook nog gekookt worden tot de gewenste dikte.
De fles zal niet breken van de warme vloeistof als je ze op een natte doek zet bij het overgieten.

Eenvoudige siroop:

Voor één liter: voeg 665 gram rietsuiker toe aan 335 gram water (of evenredige delen hiervan). Aan de kook brengen. Sap of tinctuur van planten kan hieraan toegevoegd worden, al naar gelang de behoefte.