Heermoes - akkerpaardenstaart

Equisetum arvense

Heermoes of akkerpaardenstaart Equisetum arvense is een vaste plant uit de paardenstaartenfamilie (Equisetaceae). Het is een vaste plant die ongeveer 40 cm hoog opgroeit, maar onder de grond kan de wortel wel tot 3 meter diep gaan.

Heermoes groeit op vochtige akkers, langs wegen en spoorwegbossen in heel Europa. Hij doet het ook goed in tuinen met verstoorde, vochtige, zure grond.

Een paar andere namen waaronder deze plant gekend is: Akkerpest, schaafstro, akkerpaardenstaart, tinkruid.

Elk stukje van de wortel dat achterblijft in de grond groeit weer uit tot een nieuwe plant. Mechanisch of handmatig verwijderen is vrijwel onmogelijk, waardoor het heel moeilijk wordt om deze plant uit uw tuin te verdrijven en waardoor hij als een lastig onkruid beschouwd wordt.

Maar anderzijds heef hij natuurlijk ook positieve eigenschappen. Zo wordt hij in de homeopatie als geneesmiddel aangewend.

Heermoes zaaien of aanplanten is echt niet nodig. Als je hem eenmaal in uw tuin hebt, geraak je hem bijna nooit meer kwijt. En daarenboven gaat hij algauw uw hele tuin domineren.

In plaats van teeltwijze, kan ik hier beter een paar manieren opgeven, om hem min of meer te bestrijden.

Zorgen voor een goede drainage, een evenwichtige bemesting en eventueel toevoegen van een ruime gift landbouwkalk kan de plant enigzins verzwakken, waardoor hergroei met te tijd afneemt.

Direct besproeien met (20%) azijnzuur in felle zon gevolgd door tenminste een dag zonder regen wordt in tuinen wel gerapporteerd als een bruikbare bestrijdingswijze, maar zal af en toe moeten worden herhaald.

Chemische producten " wat in de biologische teelt uiteraard ten zeerste wordt afgeraden " die wel werken tegen heermoes zijn MCPA MCPA is de ISO-naam voor een systemisch herbicide. De naam is afgeleid van de engelse naam: 2-Methyl-4-ChloorPhenoxyAcetic acid. MCPA wordt gebruikt als onkruidbestrijdings-middel tegen éénjarige en overblijvende tweezaadlobbige onkruiden zoals distel, boterbloem, paardenbloem, kruiskruid, heermoes. Het werkt via het blad. Het wordt toegepast bij de teelt van granen, vlas, aardappelen, asperges, gladiolen, op gazons en sportvelden, onder fruitbomen enz.
MCPA wordt vooral gebruikt onder de vorm van een zout, zoals het natriumzout of het dimethylaminezout. Merknamen van MCPA-houdende producten zijn onder andere: Agrichim MCPA, Agroxyl, Euroxone, Hedonal M Forte, Herbivit, Hormonex, Luxan MCPA, KB Pelous‘NET. Uit dierproeven is gebleken dat deze stof mogelijk schadelijk is voor de voortplanting of de ontwikkeling bij de mens. MCPA is ook schadelijk voor algen en vissen, en het gebruik ervan tegen waterplanten in water is in België sedert 2006 verboden.
en triclopyr. Triclopyr is een systemisch herbicide, dat wordt opgenomen door de wortels en de bladeren. Het is een synthetisch auxine, dat werkt zoals het plantenhormoon indool-3-azijnzuur. Het verstoort de groei van de planten die vervormen, verwelken en uiteindelijk afsterven. Het werkt selectief omdat het in grassen snel wordt omgezet in niet-werkzame verbindingen. Triclopyr is in de Europese Unie toegelaten; de toelatingsperiode loopt tot 31 mei 2012. Triclopyr heeft een lage orale toxiciteit. De stof is irriterend voor de ogen. Triclopyr zelf is weinig tot zeer weinig toxisch voor vogels, vissen of bijen. De estervorm is echter wel zeer toxisch voor vissen. Triclopyr en de ester- en aminevormen hebben bij laboratoriumproeven op ratten en konijnen problemen veroorzaakt bij de voortplanting.

Indien je tijdens de zomermaanden (juni-juli-augustus) tweemaal, met een tussenpoos van 6 weken, besproeit heb je al een grote kans dat de plant dood is.

De bruine, fertiele takken met hun sporenkapsels zeker afhakken en verwijderen zodat de sporen zich zeker niet zouden uitzaaien in uw tuin.

De werkzame stoffen in heermoes zijn o.a. saponine, kalium en kiezelzuur. Heermoes bevat ongeveer 12% kiezelzuur. Dit was al in de oudheid bekend. De Grieken gebruikten de plant om bloedingen te stoppen, de Romeinen tegen reuma en jicht. Daarna had men eeuwenlang weinig aandacht voor heermoes als geneeskrachtige plant. Men gebruikte hem wel om tin te poetsen. de natuurgeneeskundige Sebastian Kneipp zette hem in bij de genezing van wonden, tegen reuma en jicht. Sindsdien heeft hij algemeen zijn intrede in de natuurgeneeswijze gevonden. Thee gebruikt men vooral om ontstekingen in nieren en urinewegen te bestrijden. Hij is ook geschikt als bloedreinigingsthee, bij chronische hoest en voor de versterking van pezen en spierbanden (sport). Een heermoes-elixer helpt ook bij artrose.

Heermoes wordt toegepast bij gewrichtsontstekingen (kompres) en ter verbetering van de conditie van nagels, huid, haren en bindweefsel. Uitwendige toepassingen zijn mogelijk bij zwemmerseczeem, botontkalking en zwerende wonden.

Een aftreksel van de bladeren kan men gebruiken voor het versterken van de conditie van planten, waardoor zij minder vatbaar zijn voor aantastingen van plantenziektes of ongedierte. Kiezelzuur vestigt de celstructuur van blad en stengel, waardoor het insecten minder gemakkelijk lukt om het bladoppervlak te vernielen. Het besproeien met heermoesthee helpt tegen echte en valse meeldauw en roest. Hiervoor moet je de bladeren ca. 20 minuten koken.

Leuk om weten

Geschiedenis

Een tekstje dat toegeschreven wordt aan Dodoens:

"De rouwe herde steelen van groote paardesteert sijn bequaem om daer mede te kammen, hechten ende oock kannen ende alle andere tennewerck ende huysraet te reynighen, effenen ende glat te maken ende wordt over al van de hechtmakers, kammakers ende dierghelijcke wercklieden ghebesicht ende ghepresen".

Heermoes voor dieren

Heermoes bevordert als topbron van natuurlijk kiezelzuur de aanmaak van sterke en toch soepele bindweefsels in gewrichten, pezen en spieren. Mede dankzij een milde urinedrijvende werking past dit kruid in een dieet voor soepele spieren en gewrichten.

Heermoes voor dieren geef je best als afkooksel of tinctuur. Heermoes bevat stoffen die niet goed in water oplossen. Daarom kan je heermoes beter niet gewoon droog geven.

Afkooksel van heermoes
  • Doe een grote handvol gedroogde heermoes met een halve theelepel suiker in een niet-metalen kookpot. De suiker zorgt voor een betere extractie van de werkzame stoffen uit de heermoes.
  • Voeg water toe tot alles onder water staat en laat alles op een laag vuur ong. 20 min. koken.
  • Filter de heermoes eruit en dan kan je het donkergroene water gebruiken om te geven aan je huisdier.
  • Dosis: 150ml / 100kg van het afkooksel, 5 dagen per week aan het voer toevoegen.
Samengevat

Bestanddelen:

kiezelzuur, calcium, kalium, magnesium, looistoffen, saponinen, bitterstoffen, flavonen, etherische olie, alkaloiden

Eigenschappen:

versterkend, aanvullend, weerstandsverhogend, bloedzuiverend. Bij chronische bronchitis, emfyseem, Bewegingsapparaat; bij ontkalking van botten, vergroeiingen van wervelkolom, artrose en reuma.

Urinewegen:

versterkt blaas en nieren. Vochtafdrijvend. Bij blaasontsteking en bedplassen.

Huid:

bij zwemmerseczeem en andere huidproblemen, slechte haargroei, brosse nagels en slechte tanden.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Heermoes
Heermoes

Hardnekkig onkruid op het land

Taxonomische indeling
Rijk: Plantea (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade: Lamiiden
Orde: Filicales
Familie: Equisetaceae (Paardenstaartenfamilie)
Equisetum arvense

In andere talen
  • FRANÇAIS: Prêle des champs
  • DEUTSCH: Acker-Schachtelhalm
  • ENGLISH: Field Horsetail
  • ITALIANO: Equiseto dei campi
  • PORTUGUÊS: Cavalinha
  • ESPAÑOL: Cola de caballo
  • DANSK: Ager-Padderok
  • POLSKI: Skrzyp polny
  • NORSK: Åkersnelle
  • SVENSKA: Åkerfräken