Hysop

Hyssopus officinalis

Hysop Hyssopus officinalis is een winterharde, kruidachtige, overblijvende plant uit de lipbloemigen (Labiatae of Lamiaceae) die zijn oorsprong heeft in het Middellandse-Zeegebied tot Midden-Azië.
Hij wordt als sierplant en tuinplant geteelt, maar heeft ook zijn nut als keukenkruid.

Hysop wordt ongeveer 45 à 50 cm hoog en draagt tussen juli en september meestal paarsblauwe, tweelippige, buisvormige bloemen in kransvorm, waar bijen dol op zijn.

Hysop zaait zich gemakkelijk uit, maar het zaad is niet echt soortvast, daardoor zie je ook dikwijls witte en bleekroze nakomelingen.

Hysop is een vasteplant, maar kan bij strenge vorst toch wel wat schade oplopen.De planten blijven ook niet zo lang meegaan, en kunnen dus beter regelmatig worden vervangen.

Zaai in maart in potjes of schalen en verspeen later in 7,5 cm potjes. Plant tussen september en maart daaropvolgend als het weer het toelaat op een zonnige plaats in goed gedraineerde tuingrond op een onderlinge afstand van ± 30 cm. Knip de planten elk jaar in maart terug tot zo'n 7,5 cm boven de grond teneinde een mooie vorm te behouden.

Je kan ook in april of mei 7,5 cm lange stekken nemen en die laten bewortelen in grond die is samengesteld uit een deel turfmolm en een deel zand. Zet de stekken in potjes als ze geworteld zijn om dan in september op de plaats van bestemming te zetten.

Reeds enkele maanden na het aanplanten kan men oogsten. Men neemt de bebladerde stengels af voor de bloei. Om zachte bladeren te verkrijgen, is het nodig de bloemstengels uit te schakelen.

De bladeren en bloemen van hysop zijn eetbaar maar hebben een bittere, muntachtige smaak en worden vers of gedroogd, fijn gehakt als toekruid gebruikt bij salades.

Hysop kan gedroogd worden. Zorg er voor dat het drogen snel gebeurd en niet in de zon gebeurd, zodat de aromatische stoffen niet vervluchtigen en er weinig oxidatie plaats vindt. Op een donkere goed beluchte plek bij temperatuur van 20-32 graden is het beste. De gedroogde kruiden kunnen in een gesloten container voor een duur van zo'n 12-18 maanden bewaard worden.

Vers gehakte hysop is lekker in kwark, kruidenboter en mayonaise. varkens-, ganzen- of eendengerechten. Maar ook in soepen en sauzen.

Hysop wordt ook gebruikt in verschillende likeuren, zoals: pastis, melissewater, absint, enz... Het is een essentieel ingrediënt voor elixir "Grande-Chartreuse".

In de bladeren van hysop zitten meer vitamine C dan in citroen, en ze hebben een goede invloed op de spijsvertering. Het helpt de overtollige darmgassen te verwijderen.

Hysop heeft ook een anti-bacteriologische werking.

Het wordt dan aangewend als tonicum bij longontsteking, bronchitis en drogehoest, om de slijmvliezen van de luchtwegen en de gastro-intestinale wegente versterken en te verlichten.

Hysop werkt ontkrampend op het zenuwstelsel. Het is dus goed bij hoofdpijn,benauwdheid, evenwichtstoornissen en duizeligheid, bij zenuwuitputting enten gevolge daarvan fobieën en smetvrees.

Het kruid wekt de eetlust op, stimuleert darmen, lever en nieren. Maar versterktook het hart en de klieren. Het is goed bij bloedarmoede, slapte, moeheid,lage bloeddruk en lage temperatuur.

WAARSCHUWING

Hysop is licht toxisch, Wees daarom matig in gebruik.

Vermijden tijdens zwangerschap en niet gebruiken bij hoge bloeddruk en / of epilepsie.

Leuk om weten

Geschiedenis

Hysop is een van de bekendste kruiden uit de bijbel. Men gebruikte het als strooikruid op zandvloeren, omdat het zo geurt als het vertrapt wordt. Voor de joden was dit kruid ook een symbool van vergeving, dat daarom bij veel rituele handelingen, onder meer bij het sprenkelen van het offerbloed, gebruikt werd. Het kruid werkt ook verfrissend in de mond. Vandaar dat men het aan Jezus, op Golgotha, in een spons op een lans geprikt aanbood. Hysop zou ook goed zijn voor een frisse kleur. Onze overgrootmoeders kook ten het kruid mee in aardappelsoep als middel tegen allerlei win terkwalen. Het bijgeloof beweert dat je een hysopplant niet mag kopen voor jezelf; zo'n plant moet je krijgen.

Enkele bijbelteksten die hysop vermelden
  • Exodus 12

    Neemt dan een bundelken hysop, en doopt het in het bloed, dat in een bekken zal wezen; en strijkt aan den bovendorpel, en aan de beide zijposten van dat bloed, hetwelk in het bekken zijn zal; doch u aangaande, niemand zal uitgaan uit de deur van zijn huis, tot aan den morgen.

  • Hebreeën 9

    Want als al de geboden, naar de wet van Mozes, tot al het volk uitgesproken waren, nam hij het bloed der kalveren en bokken, met water, en purperen wol, en hysop, besprengde beide het boek zelf, en al het volk.

  • Koningen 4

    Hij sprak ook van de bomen, van den cederboom af, die op den Libanon is, tot op den hysop, die aan den wand uitwast; hij sprak ook van het vee, en van het gevogelte, en van de kruipende dieren, en van de vissen.

  • Psalmen 51

    Ontzondig mij met hysop, en ik zal rein zijn; was mij, en ik zal witterzijn dan sneeuw.

Leuk om weten

Weetje

De plant komt oorspronkelijk uit Perzië. De Perzen gebruikten de extracten van de plant om er hun huid een warme kleur mee te geven. In de 16de eeuw kwam de plant richting Zuid-Europa en vanuit daar verspreidde hij zich.

In de bijbel worden met hysop verschillende planten en hun producten bedoeld, die dienden bij rituele handelingen, bijvoorbeeld het besprenkelen van het offerbloed.

Het Griekse woord Hysop komt waarschijnlijk van het Hebreeuwse woord "ezob". Ezob betekent : "heilig kruid". Het wordt zowel in het Nieuwe als Oude testament genoemd. De koningen David, Moses, Solomon en Jezus gebruikte het kruid voor zuivering. Het kruid symboliseert bescheidenheid en nederigheid.

Traditioneel gebruik
  • om de spijsvertering te stimuleren (aromatisch);
  • om de afvoer van darmgas (windafdrijvend) te helpen;
  • als tonicum om de slijmvliezen van de luchtwegen en het maag-darmkanaal te versterken en te verlichten;
  • als slijmoplossend middel om hoest en andere longaandoeningen te verlichten;
  • om het ademhalingssysteem (pectoraal) te versterken;
  • om koorts te verminderen (koortswerend);
  • om zweten te veroorzaken (diaforetisch).

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Hysop
Prachtige bloeiwijze

Prachtige bloeiwijze

Taxonomische indeling
Rijk: Plantea (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: Eenzaadlobbigen
Clade: lamiiden
Orde: Lamiales
Familie: Lamiaceae (Lipbloemigen)
Hyssopus officinalis

In andere talen
  • FRANÇAIS: Hysope
  • DEUTSCH: Ysop
  • ENGLISH: Hysope
  • ITALIANO: Issopo
  • PORTUGUÊS: Hyssopus
  • ESPAÑOL: Hisopo
  • DANSK: ægte Isop
  • POLSKI: Hyzop lekarski
  • NORSK: Isop
  • SVENSKA: Isop