Zwarte komijn Nigella sativa, soms ook nog nootmuskaatbloem genoemd, is een eenjarige plant uit de ranonkelachtigen (Ranunculacea) en inheems in Zuidwest-Azië. De oorsprong ligt in het Midden-Oosten en onder de naam Ketzah is de plant al in het Oude Testament bekend, wat zou betekenen dat het kruid al meerdere duizenden jaren gecultiveerd wordt.

Van uitzicht lijkt deze plant zeer goed op "juffertje-in-het-groen". N. sativa wordt 30-45 cm hoog , heeft tere lichtblauwe of witte bloemen met 5-10 bloemblaadjes. De vrucht is een grote en opgeblazen capsule samengesteld uit 3-7 follikels, die talrijke zaden bevatten.

Verwar zwarte komijn niet met de gewone komijn (Cuminum cynium) welke een plant is uit de schermbloemigenfamilie (Apiaceae). Het heeft ook niets te maken met de in veel talen ook "zwarte komijn" genoemde aardkastanje (Bunium bulbocastanum), die gekweekt wordt in Arabië, Afghanistan, Pakistan, Kashmir en India.

Zaai begin april onder glas bij 18°C. Het zaad kiemt onregelmatig en het kan 1 tot 4 weken duren. Meer kans op slagen hebt u, wanneer u zaait tegen eind mei, als de kans op nachtvorst geweken is, en de temperatuur niet meer onder de 7°C. komt. Dun de zaailingen uit op een onderlinge afstand van 15-20 cm.

Zwarte komijn kan in potten geteeld worden maar dan is de opbrengst niet zo groot. Plant (of zaai) op een zonnige plaats, in goed gedraineerde, diep bewerkte grond, verrijkt met oude stalmest of goed verteerde compost. Geef na het planten geen bijmest meer.

Pluk na de bloei de rijpe zaaddozen. Knijp ze fijn en zeef er het zaad uit. Laat de zaden goed drogen, en bewaar het in een donkere glazen bokaal. Uit het zaad kan olie worden geperst, het kan heel of gemalen aangewend worden in de keuken of medicinaal.

Turks brood is vaak met de karakteristieke Nigella zaadjes bestrooid. De smaak wordt versterkt door het zaad te roosteren of het kort te bakken in hete olie. Nigellazaad is bijna geurloos pas bij het malen of kauwen ontwikkeld zich het aroma wat in de verte aan Oregano doet denken. De smaak is aromatisch en een weinig bitter.

Door persing wordt uit de zaden een hoogwaardige olie gewonnen. Deze bevat een zeer hoog gehalte (ruim 80%) aan meervoudig onverzadigde vetzuren, die door hun dubbele binding met andere stoffen voor het menselijk lichaam essentieel zijn.

In sommige zoetwaren en likeuren wordt ook zwarte komijn gebruikt.

Uit de zaden van nigelle kan een olie (de zogenaamde Nigella-olie) gewonnen worden waarmee je huid problemen, zoals eczema of koude-symptomen kunt verhelpen.

Het zaad wordt eveneens gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen, koorts, griep, astma en emfyseem. Vermindert ook de vorming van nierstenen.

Het wordt inwendig gebruikt om het immuunsysteem te versterken, bij maag- en darmproblemen, reumatische klachten, slaapstoringen, klachten aan de ademwegen (ook slijmvorming), hyperactieve kinderen en uitwendig bij een droge of geïrriteerde huid, allergieën, ontstekingen, huidschimmels, atopisch eczeem, neurodermatitis.

Het zwarte komijnzaad helpt om de melkproductie te verhogen bij borstvoedende moeders; bevordert de spijsvertering en bestrijd parasitische besmettingen.