Bij combinatieteelt kweekt men verschillende gewassen na (voor-, hoofd- en nateelt) en naast elkaar, meestal in rijen. Hierdoor bevordert men de variatie van plantaardig en dierlijk leven op en in de grond. In veel gevallen levert dit een verbetering op van kwaliteit, geur en smaak. Bij goede combinaties komen bepaalde ziekten minder vaak voor en sommige combinaties kunnen zelfs een meeropbrengst opleveren.
Om het totaalbeeld te verfraaien, zou men de planten niet in rijen met elkaar kunnen combineren, maar bijvoorbeeld een lagere plant met een compacte bladmassa als omzoming voor een wat hogere plant moeten gebruiken (bijvoorbeeld rode bieten met een rand van wortelen).
Dat planten invloed ondervinden van de ernaast groeiende planten, is duidelijk merkbaar. Hoge planten houden licht weg van lagere planten en de wortels groeien soms door elkaar heen. Ze kunnen elkaar zelfs beconcurreren in de opname van water en voedingsstoffen. Hoge gewassen kunnen echter ook beschutting geven tegen warmteminnende lagen. Tuinbonen kunnen bijvoorbeeld uitstekend dienst doen als beschutting voor courgettes. En sla is een goede 'buurplant' voor de aardbei. Alle planten geven bepaalde wortelzuren af, waardoor ze voedingsstoffen vrijmaken. De groenten die ernaast staan, kunnen hiervan ook profiteren.
Er bestaan echter ook slechte combinaties. Stambonen en venkel belemmeren elkaars groei en bloei. Kool en radijs trekken dezelfde insecten aan, sla en peterselie hebben last van luis: sla wordt vergeven van luis en de peterselie verliest zijn kwaliteit. Erwten en bonen vormen ook geen goede combinatie, datzelfde geldt voor uien en sjalotten. En er mogen beslist geen koolplanten tussen aardbeien komen.
Nog niet alles is bekend van de onderlinge beïnvloeding van planten, maar als combinatieteelt wordt toegepast, mogen de gewassen elkaar niet hinderen. Er kan gesteld worden dat de grond intensiever wordt gebruikt, dat vergt niet alleen extra werk, maar vraagt ook meer mest. De wederzijdse beïnvloeding komt pas goed tot zijn recht als de rijen van de verschillende gewassen zo veel mogelijk om en om worden gezaaid. Bij het combineren van gewassen moet rekening worden gehouden met de vruchtwisseling.
Houd bij het zaaien of planten van uw groenten rekening met het feit dat sommige groenten beter niet naast mekaar staan. Anderzijds heb je groenten die juist graag naast mekaar groeien.
Deze manier van werken noemt men de combinatieteelt. Deze gaat er van uit dat sommige planten een gunstige invloed kunnen uitoefenen op andere planten. Zo verjagen wortelen de preivlieg terwijl prei op zijn beurt witte vlieg afschrikt. Dat is maar een voorbeeld van de zoveel...
Bij de meeste groenten, beschreven in deze website, staat vermeld bij welke andere planten ze best staan of juist niet. Hiernaast ziet u dan een eenvoudige samenvatting. Maak er gebruik van, u hebt er alleen maar voordeel bij.
Voor elke tuinder is het belangrijk, dat zijn grond zoveel mogelijk opbrengt, en dit met het minimum aan werk voor het bestrijden van ziekten en plagen.
Daarvoor is wisselbouw een zeer goed middel. Dit is een systeem waarbij groenten worden onderverdeeld in categorieën en per groep elk jaar in een ander deel van de tuin worden geteeld. Dit voorkomt een ophoping van ziekten en plagen die in de grond achter blijven, er blijft een beter evenwicht aan voedingsstoffen in de grond en vereenvoudigt de onkruidbestrijding.
Om dit systeem op een effectieve manier te kunnen toepassen, heb je natuurlijk wel een redelijk stuk grond nodig. Omdat sommige bodemplagen en ziekten (zoals stengelrot, knolvoet en aardappelmoeheid) soms jarenlang in de grond achter blijven moet je een cyclus van minimum drie, maar liefst vier jaar (of langer) kunnen overbruggen.
Vruchtwisseling
Vruchtwisseling is het op een perceel na elkaar telen van verschillende gewassen om bodemziekten te voorkomen. Pas na enkele jaren komt hetzelfde gewas weer op het perceel terug. Veel gewassen hebben last van bodemziekten, die veroorzaakt worden door aaltjes, schimmels en insecten. Zo hebben aardappels last van bodemmoeheid veroorzaakt door aaltjes, erwten na tuinboon last van fusarium-voetziekte en bieten na gras last van emelten.
Ook is vruchtwisseling belangrijk voor de bodemvruchtbaarheid, de bodemstructuur en het onderdrukken van onkruid. Het ene gewas is een betere voorvrucht dan het andere, omdat bepaalde stoffen in de grond achterblijven of minder worden gebruikt. Zo laten vlinderbloemigen stikstof in de bodem achter. Diepwortelende gewassen verbeteren de bodemstructuur en gewassen die snel de grond bedekken werken onkruidonderdrukkend. Ook prei laat een goede bodemstructuur achter.
Voor een goede vruchtwisseling wordt een vruchtwisselingsschema gebruikt, waarbij de gewassen in groepen worden ingedeeld, aangegeven wordt welke gewassen na elkaar komen en een bepaalde cyclus of rotatie wordt aangehouden. In een groep zitten de gewassen die vatbaar zijn voor dezelfde ziekten, zoals granen. De cyclus kan bijvoorbeeld bestaan uit 4 jaar.
Planning
Het lijkt misschien een beetje ingewikkeld, maar na het bekijken van volgend overzicht zul je al gauw merken dat het eigenlijk zeer eenvoudig is.
Maak een lijst van de groenten die je wilt telen, verdeel ze in groepen volgens hun botanische verwantschap. Geef elke groep een plaats in de tuin en maak dan een teeltplan op.
De hoofdgroepen
| Koolsoorten | Peulvruchten | Ui-achtigen | Wortel & vruchtgewassen |
|---|---|---|---|
| Bloemkool | Erwten | Knoflook | Aardappel |
| Koolraap | Pronkboon | Lente ui | Paprika |
| Radijs | Sperziebonen | Prei | Pastinaak |
| Raapjes | Tuinboon | Sjalot | Selder, Sla |
| Sluitkool | Ui | Tomaat | |
| Wortel |
Teel je groenten uit iedere hoofd groep (en meestal is dat wel zo), voorzie dan voor elke groep een stuk grond en vervolledig uw teeltplan.
| 1ste jaar | 2de jaar | 3de jaar | 4de jaar | |
|---|---|---|---|---|
| Vak A | Koolsoorten | Peulvruchten | Ui-achtigen | Wortel & vruchtgewas |
| Vak B | Peulvruchten | Ui-achtigen | Wortel & vruchtgewas | Koolsoorten |
| Vak C | Ui-achtigen | Wortel & vruchtgewas | Koolsoorten | Peulvruchten |
| Vak D | Wortel & vruchtgewas | Koolsoorten | Peulvruchten | Ui-achtigen |
Met dit schema benut je uw grond ten volle en kan je over een ononderbroken oogst beschikken. De afwisseling gebeurt niet op een vaste datum maar wordt geleidelijk doorgevoerd.
Wanneer een ruimte vrijkomt, kan je daar onmiddellijk het gewas uit de volgende groep op telen. Zo kan je bijvoorbeeld de kolen die je in het voorjaar oogst direct laten volgen door erwten of boontjes, en de prei door sla of tomaten. Enz...
Combinatietabel
Onderstaande tabel toont je welke groenten goed bij elkaar passen en welke niet. Dit is uiteraard geen dogma, maar het helpt wel als je dit een beetje volgt.
| Gewas | zaai- planttijd | GOED TE COMBINEREN MET | NIET COMBINEREN MET |
|---|---|---|---|
| Aardappel | februari -april | bloemkool, broccoli, capucine, goudsbloem, koriander, sla, sluitkool, spruiten, tagetes, topinambour. | aubergine, augurk, bieten, bonen, courgette, erwten, frambozen, komkommer, maïs, meloen, paprika, piment, kalebas, raap, radijs, selder, snijbiet, sjalot, spinazie, tomaten, tuinboon, ui, wortelen, zonnebloemen. |
| Aardbei | augustus-september | bernagie, bieslook, bonen, goudsbloem, kers, knoflook, prei, raap, salie, sjalot, sla, spinazie, tijm, tomaten, ui, veldsla. | bloemkool, broccoli, sluitkool, spruiten. |
| Aardpeer | aardappelen | andijvie, artisjok, schorseneren. | |
| Andijvie | 21-juni | prei, rapen, radijs, wortelen | aardpeer, artisjok, dragon, schorseneer, sla. |
| Artisjok | asperge, aubergine, sluitkool, spruiten, bloemkool, tuinboon, bonen, ui, erwten, radijs, tomaten. | andijvie, dragon, sla, persil, schorseneer, topinambour, zonnebloemen. | |
| Asperge | Dille, koriander, tomaten, artisjok, augurk, komkommer, peterselie, basilicum, radijs, salie, sla, spinazie, tagetes. | Aardappelen, bieten, bonen, knoflook, paprika, piment, prei, sjalot, snijbiet, ui. | |
| Aubergine | Artisjok, bernagie, dragon, tuinboon, bonen, lavendel, tagetes, peterselie, erwten, radijs, goudsbloemen, boerenwormkruid, tijm. | Knoflook, stengelui, bieslook, ui, piment, erwten, paprika, aardappelen, tomaten. | |
| Augurken | half mei - 21 juni | Asperge, basilicum, bieslook, bloemkool, boontjes, broccoli, dille, erwten, kamille, knoflook, maïs, marjolein, selder, sjalot, sla, sluitkool, spruiten, tuinboon, ui, wortelen. | Aardappelen, courgette, komkommer, meloen, munt, kalebas, radijs, rozemarijn, salie, tomaten. |
| Basilicum | alle groenten en vooral tomaten. | wijnruit | |
| Bernagie | aardbei, aubergine, bloemkool, courgette, kalebas, sluitkool, spruiten, tomaten. | - | |
| Bieten of kroten | half maart - 21 juni | bloemkool,broccoli, knoflook, koolrabi, radijs, selder, sjalot, sluitkool, spruiten, sla, munt, uien. | aardappelen, asperge, maïs, prei, snijbiet, spinazie, stokbonen, tomaten, tuinboon, wortelen. |
| Bieslook | augurk, komkommer, rozen, selder, tomaten, wortelen. | bloemkool, bonen, erwten, knoflook, paprika, sjalot, sluitkool, spruiten, tuinboon, uien. | |
| Bloemkool | begin april - 21 juni | aardappelen, artisjok, augurk, bernagie, bieten, bonenkruid, dille, erwten, goudsbloem, hysop, kamille, komkommer, snijbiet, munt, origano, rozemarijn, salie, selder, sla, spinazie, stamboon, tagetes, tijm, tuinboon, veldsla, wortelen. | aardbei, bieslook, broccoli, druiven, goudsbloem, knoflook, koolraap, prei, radijs, rapen, sjalot, sluitkool, spruiten, tomaten, uien. |
| Boerenkool | aardappelen, bieten, dille, erwten, kamille, koriander, pepermunt, munt, sla, prei. | aardbei, knoflook, venkel, uien, mosterd. | |
| Bonen | half mei - 21 juni | aardbei, augurk, bernagie, bloemkool, broccoli, bonenkruid, courgette, goudsbloem, komkommer, koolraap, maïs (voor de stokbonen), meloen, pastinaak, kalebas, radijs, rapen, rozemarijn selder, sla, sluitkool, spinazie, spruiten, tagetes, veldsla, wortelen. | aardappelen, asperge, aubergine, bieslook, bieten, erwten, knoflook, paprika, peterselie, prei, sjalot, stengelui, tomaten, uien, venkel. |
| Bonenkruid | bloemkool, bonen, knoflook, sluitkool, spruiten, uien. | augurk, komkommer, salie. | |
| Broccoli | aardappelen, augurk, bieten, dille, erwten, kamille, komkommer, munt, oregano, pastinaak, prei, rozemarijn, selder, sla, spinazie, stamboon, tijm, tuinboon, uien. | aardbei, bloemkool, knoflook, koolraap, prei, radijs, rapen, salie, sjalot, sluitkool, spruiten, tomaten, uien. | |
| Courgette | basilicum, bernagie, capucine, erwten, maïs, marjolein, munt, selder, stokbonen, tuinboon, ui. | aardappelen, augurk, bloemkool, broccoli, komkommer, meloen, kalebas, radijs, sluitkool, spruiten, tomaten. | |
| Dille | augurk, bloemkool, broccoli, komkommer, rapen, sluitkool, spruiten. | pastinaak, peterselie, wortelen. | |
| Dragon | aubergine | andijvie, artisjok. | |
| Druiven | Asperge, bramen, hysop, mosterd, salie, tagetes. | bloemkool, laurier, radijs, sluitkool, spruiten. | |
| Erwten | half maart - half april | artisjok, augurk, bloemkool, broccoli, courgette, komkommer, koolraap, maïs, meloen, munt, pastinaak, kalebas, raap, radijs, selder, sla, sluitkool, spinazie, spruiten, wortelen. | aardappelen, aardbei, asperge, aubergine, bieslook, bonen, knoflook, paprika, peterselie, piment, prei, sjalot, stengelui, tomaten, tuinboon, ui, venkel. |
| Frambozen | goudsbloem, knoflook, boerenworkruid. | aardappelen | |
| Kamille | aardappelen | andijvie, artisjok, schorseneren. | |
| Kervel | koolraap, rabarber, radijs. | wortelen | |
| Knoflook | snijbiet, bieten, kamille, wortelen, selder, komkommer, augurk, spinazie, aardbei, frambozen, sla, pastinaak, rozen, koolraap, bonenkruid. | Asperge, broccoli, sluitkool, spruiten, bloemkool, bieslook, sjalot, tuinboon, bonen, raap, ui, piment, prei, erwten, paprika, aardappelen, salie, goudsbloem, tomaten. | |
| Knolvenkel | komkommer, koriander, dille, witloof, sla, kool. | Tomaten, bonen. | |
| Komkommer | half mei - 21 juni | asperge, bieslook, bloemkool, boontjes, dille, broccoli, erwten, kamille, knoflook, maïs, selder, sjalot, sla, sluitkool, spruiten, tuinboon, ui, wortelen. | aardappelen, augurk, kalebas, courgette, meloen, munt, radijs, rozemarijn, salie, tomaten. |
| Koolraap | half mei - half juni | bonen, erwten, kervel, knoflook, selder, tuinboon, wortelen. | bloemkool, broccoli, radijs, rapen, sluitkool, spruiten. |
| Koolrabi | biet, spinazie, aardbei, prei, erwten, radijs, tomaat | venkel, sperziebonen, tomaat | |
| Koriander | aardappelen, anijs, bloemkool, sluitkool, spruiten, uien, wortelen. | venkel | |
| Maïs | voor 5 mei | augurk, courgette, erwten, kalebas, komkommer, meloen, peterselie, pompoen, spinazie, stokboon, tuinboon. | aardappelen, bieten, munt, rozemarijn, selder, sla, tomaten, zonnebloem. |
| Marjolein | bloemkool, bonen, kalebas, komkommer, peterselie, rozemarijn, sluitkool, spruiten. | tijm | |
| Meloen | bonen, erwten, maïs, marjolein, radijs, sla, spinazie, tuinboon, zonnebloem. | aardappelen, augurk, courgette, kalebas, komkommer, rozemarijn, salie, tijm. | |
| Mierikswortel | Aardappelen, fruitbomen. | ||
| Munt | bloemkool, broccoli, erwten, kamille, radijs, rapen, sluitkool, spruiten, tomaten. | augurk, komkommer, maïs, wortelen. | |
| Oregano | bloemkool, bonen, broccoli, kalebas, komkommer, peterselie, rozemarijn, sluitkool, spruiten. | tijm | |
| paprika | basilicum, bernagie, marjolein, oregano, wortelen. | aardappelenasperge, aubergine, bieslook, bonen, erwten, knoflook, prei, sjalot, spinazie, tuinboon, uien, tomaten. | |
| Pastinaak | half april - half mei | bloemkool, bonen, broccoli, erwten, knoflook, prei, raap, radijs, sluitkool, spruiten, tuinboon, ui. | dille, peterselie, selder, snijbiet, wortelen. |
| Peterselie | asperge, aubergine, maïs, radijs, rozemarijn, tomaten. | artisjok, bonen, dille, erwten, pastinaak, prei, selder, sla, wortelen | |
| Pompoen | tweede helft van mei | basilicum, bernagie, selder, tuinboon, bonen, maïs, marjolein, munt, ui, erwten. | aardappel, augurk, bloemkool, broccoli, courgette, komkommer, meloen, radijs, sluitkool, spruiten, tomaten. |
| Prei | begin april - half mei | aardbei, andijvie, pastinaak, selder, sla, spinazie, tagetes, tomaten, veldsla, wortelen. | asperge, bieten, bloemkool, bonen, broccoli, erwten, knoflook, paprika, peterselie, salie, sluitkool, snijbiet, spruiten, tuinboon, ui. |
| Raap | andijvie, dille, bernagie, bonen, erwten, munt, pastinaak, rozemarijn, sla, snijbiet, spinazie, tuinboon, wortelen. | aardappelen, bloemkool, broccoli, knoflook, koolraap, sluitkool, spruiten, ui. | |
| Radijs | juni - 21 juli | andijvie, artisjok, bieten, bonen, cresson, erwten, goudsbloem, kervel, meloen, munt, pastinaak, peterselie, selder, sla, snijbiet, spinazie, tuinboon, tomaten, wortelen. | aardappelen, augurk, bloemkool, broccoli, courgette, druiven, komkommer, koolraap, kalebas, sluitkool, spruiten. |
| Rammenas | maart - september | - | peulvruchten |
| Rode biet | bloemkool, broccoli, knoflook, radijs, selder, sjalot, sla, sluitkool, spruiten, ui. | aardappelen, asperge, maïs, prei, snijbiet, spinazie, stokbonen, tuinboon, tomaten, wortelen. | |
| Rozemarijn | bloemkool, bonen, broccoli, peterselie, rapen, salie, sluitkool, spruiten, wortelen. | augurk, komkommer, maïs. | |
| Salie | aardbei, asperge, bloemkool, carotte, rozemarijn, sluitkool, spruiten, tomaten. | augurk, bonenkruid, broccoli, knoflook, komkommer, prei, uien. | |
| Schorseneren | begin mei | - | - |
| Selder | kool, spinazie, prei,sperzieboon, erwten, tomaat | - | |
| Sjalot | aardbei, augurk, bieten, komkommer, snijbiet, sla, wortelen. | aardappelen, asperge, bieslook, bloemkool, bonen, brocoli, erwten, knoflook, paprika, sluitkool, spruiten, tuinboon, uien, tomaten. | |
| Sla | april - 21 juni | aardbei, asperge, augurk, bieten, bloemkool, bonen, erwten, goudsbloem, kervel, knoflook, komkommer, meloen, pompoen, prei, radijs, rapen, sjalot, sluitkool, spruiten, tuinboon, uien, veldsla, wortelen. | andijvie, artisjok, broccoli, maïs, peterselie, selder, spinazie, zonnebloem. |
| Sluitkool | half maart - half mei | aardappelen, artisjok, augurk, bernagie, bieten, bonenkruid, dille, erwten, goudsbloem, hysop, kamille, komkommer, munt, origano, romarin, salie, selder, sla, snijbiet, spinazie, stambonen, tagetes, tijm, tuinboon, veldsla, wortelen | aardbei, bieslook, bloemkool, broccoli, druiven, knoflook, koolraap, prei, raap, radijs, sjalot, spruiten, tomaten, ui. |
| Snijbiet | half maart - mei | bloemkool, kamille, knoflook, radijs, rapen, selder, sla, sluitkool, sjalot, spruiten, uien, veldsla. | aardappelen, asperge, bieten, pastinaak, prei, spinazie, tomaten, wortelen. |
| Spinazie | half januari - september | aardbei, asperge, aubergine, bonen, erwten, goudsbloem, komkommer, bloemkool, broccoli, kamille, knoflook, maïs, meloen, prei, radijs, rapen selder, sluitkool, spruiten, tuinboon, uien, wortelen. | aardappelen, bieten, paprika, sla, snijbiet, tomaten. |
| Spruiten | eind maart - half april | aardappelen, artisjok, augurk, bernagie, bieten, bonenkruid, dille, erwten, goudsbloem, hysop, kamille, komkommer, munt, rozemarijn, origano, salie, selder, sla, snijbiet, spinazie, stambonen, tagetes, tijm, tuinboon, veldsla, wortelen. | aardbei, bieslook, bloemkool, broccoli, druiven, knoflook, koolraap, prei, radijs, rapen, sjalot, sluitkool, tomaten, uien. |
| Tijm | aardappel, aardbei, aubergine, bloemkool, broccoli, sluitkool, spruiten, tomaten. | ||
| Tomaten | artisjok, basilicum, bernagie, cresson, goudsbloemen, munt, pastinaak, peterselie, prei, radijs, salie, selder, tagetes, wortelen. | aardappelen, aubergine, augurk, bonen, courgette, bieten, bloemkool, broccoli, erwten, knoflook, komkommer, maïs, paprika, kalebas, sjalot, snijbiet, spruiten, spinazie, ui. | |
| Tuinbonen | begin februari- half maart | aardbei, artisjok, augurken, bernagie, bloemkool, broccoli, courgette, komkommer, koolraap, maïs, meloen, kalebas, radijs, rapen, selder, spruiten, sluitkool, spinazie, sla, tagetes, tomaten, wortelen. | aardappelen, asperge, bonen, erwten, aubergine, bieslook, bieten, knoflook, paprika, prei, sjalot, uien. |
| Uien | half maart - half mei | aardbei, artisjok, augurk, bieten, bonen, bonenkruid, kamille, komkommer, pastinaak, peterselie, radijs, rapen, selder, sla, snijbiet, tomaten, veldsla, wortelen. | aardappelen, asperge, aubergine, bieslook, broccoli, bloemkool, erwten, knoflook, paprika, prei, salie, sjalot, sluitkool, spruiten, tomaten, tuinboon. |
| Veldsla | aardbei, bloemkool, bonen, selder, prei, sla, sluitkool, snijbiet, spruiten, uien. | - | |
| Witloof | bieten, knolvenkel, bonen, tomaten, sla, wortelen. | - | |
| Wortelen | begin maart - 21 juni | andijvie, bloemkool, ciboulette, erwten, goudsbloem, knoflook, koolraap, koriander, paprika, prei, radijs, rozemarijn, salie, sjalot, sla, sluitkool, spinazie, spruiten, stambonen, tagetes, tomaten, tuinboon, uien. | aardappelen, bieten, dille, kervel, munt, pastinaak, peterselie, selder, snijbiet. |
| Zonnebloem | Komkommers. | Aardappelen | |
| Zuring | half maart - juni | Peulvruchten | - |
Leuk om weten
- Een andere indeling
-
In de groenteteelt worden veel meer verschillende gewassen geteelt dan in de landbouw. Voor de vruchtwisseling worden daarom de gewassen per familie ingedeeld en kunnen de volgende groepen onderscheiden worden:
- kruisbloemigen:
bloemkool, boerenkool, broccoli, radijs, raapstelen, koolraap enz. - vlinderbloemigen:
erwt, boon, tuinboon - schermbloemigen:
wortel, selderij - Amarantenfamilie:
kroot, spinazie, snijbiet - samengesteldbloemigen:
sla, andijvie, witlof - Uienfamilie:
ui, prei, knoflook, sjalot, bieslook - Nachtschadefamilie:
aardappel, tomaat, paprika, aubergine - Komkommerfamilie:
komkommer, courgette, augurk, pompoen, meloen
- kruisbloemigen:
- Biologische zaaitabel
-
Een biologische zaaitabel is een overzicht van wat volgens de biologische manier van tuinieren een goede manier van vollegrond-tuinieren is en waarbij acceptabele resultaten worden bereikt, zonder behulp van bestrijdingsmiddelen of predators.
Hiernaast in onderste tabel staat als voorbeeld een door de biologische tuinders gebruikte, gemiddelde zaaiperiode voor Nederland (op ca. 52° N.B. en 5° O.L) voor de genoemde groentesoorten. De gewassen die er achter vermeld zijn de zogenaamde "burenhulpplanten". In de gangbare groenteteelt wordt nog gebruik gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen als biologische bestrijding onvoldoende helpt. Vooral bij de teelt in de glastuinbouw wordt bijna uitsluitend biologische bestrijding toegepast.
- Burenhulpplanten
-
Het hoe en waarom van dit verschijnsel is (nog) niet bekend, maar biologische telers denken dat groenten gezonder opgroeien en/of een rijkere oogst opleveren en/of smakelijker worden, als ze in combinatie met bepaalde andere groenten worden gekweekt.
Volgens de biologische tuinders zouden goede tot zeer goede resultaten kunnen worden verkregen, als om de twee à drie rijen groente één rijtje van de z. g. "burenhulpplanten" worden gezaaid. Wetenschappelijk bewijs is hier (nog) niet voor geleverd.
Leuk om weten
- De vruchtwisselings- cyclus is afhankelijk van het gewas.
-
1 op 6 jaar:
erwt, tuinboon, ui, prei, wortel, selderij en kool op zandgrond
1 op 4 jaar:
aardappel, augurk en kroot
1 op 3 jaar:
overige groenten
- Interessant
-
Karel de Grote voerde het drieslagstelsel in, waarbij wintergranen (tarwe of rogge), zomergranen (gerst of haver) en braak elkaar opvolgden. In later eeuwen werd de vruchtwisseling steeds ingewikkelder doordat er meer gewassen kwamen en men het land ging bemesten.
Zo werd vanaf de 18de eeuw, tijdens de Agrarische revolutie, het drieslagstelsel vervangen door het vierslagstelsel, waardoor het knelpunt van het drieslagstelsel, namelijk de braakliggende gronden, werd uitgeschakeld. Rapen, klaver, wortelgewassen en grassen gingen de graanteelt afwisselen en de braak vervangen.