Schorseneer Scorzonera hispanica is een winterharde overlevende plant met eetbare paarsbruine wortels uit de composietenfamilie (Asteraceae). Ze zijn afkomstig van het Middellandse-Zeegebied.

Andere benamingen voor deze groente zijn onder andere: 'winterasperge', 'winterstaaf' of 'armeluisasperge'.

Bij ons wordt hij als eenjarige geteeld om de eetbare wortels, maar er kan ook een soort siroop van gemaakt worden. Er wordt zelfs een soort rubber van gemaakt. De jonge blaadjes kunnen in salades worden verwerkt.

Schorseneer vraagt wel enkele bijzondere voorwaarden aan de grond, waardoor hij niet geschikt is om in de siertuin te telen.

Werk in de herfst die het zaaien vooraf gaat een flinke laag goed verteerde stalmest onder. Kies een perceel uit die in het voorjaar snel opwarmt en waarvan het kalk gehalte niet onder de 6 pH ligt.

Maak voor het zaaien de grond minstens 30 cm diep goed los. Zaai van half april tot half mei 1-1,5 cm diep in voren die 25 cm uit elkaar liggen, en dun later uit op 8 cm in de rij.

Gebruik steeds vers zaad (zaad ouder dan 1 jaar verliest veel van zijn kiemkracht) en dek het perseel af tegen vogelvraat. Het zaad ontkiemt gemiddeld na 15 dagen. Oogsten kan vanaf half oktober tot eind maart.

Onkruidvrij houden en de bovenlaag goed los houden.

Bij het schillen van een verse schorseneer komt er kleverig melksap vrij. Dit sap zorgt ervoor dat onze handen, kookpan en de geschilde schorseneer snel bruin worden. Je kan dit voorkomen op de volgende manier:

Als je het toch niet ziet zitten, kunt ook nog schorseneren uit de diepvries of uit blik/glas kopen. Want ook deze groenten bevatten belangrijke vitaminen en mineralen. Hou er wel rekening mee dat groenten uit blik of glas meer zout bevatten.

Je kan ze ook fijngesnipperd rauw eten. U kunt ze ook onder water schillen met hetzelfde doel. Leg ze na het schillen direct in water met een wat citroensap om de kleur te behouden.

De schorseneer wordt na het schillen in stukjes gesneden en gekookt, met een scheutje azijn om verkleuring tegen te gaan.

De wortels zijn zeer lekker als je ze gaarkookt in water of (soja)melk. Met het sap maak je dan een dikke bechamelsaus met (soja)room, of je bakt ze eenvoudig in een beetje margarine. Zelfs in soep doen schorseneren het goed.

Schorseneren kan je koken, stomen of stoven. Ook rauw geraspt zijn ze niet e versmaden.

Schorseneer kan je 2 à 4 maanden bewaren bij een temperatuur van 0°C. Of in een kistje onder een laagje aarde.

Schorseneren zijn rijk aan vezels, ijzer en vitamine C. Ook kalium, fosfor, calcium en magnesium zijn in behoorlijke mate aanwezig. Daarnaast bevatten schorseneren ook inuline. Inuline is een prebiotica, die je darmflora op een positieve manier beïnvloedt. Schorseneren bevatten eveneens nogal wat thiamine, deze stof helpt mee enzymen te produceren die proteinen omzetten in voor het lichaam bruikbare stoffen. En dankzij de aanweigheid van veel mineralen helpt deze groente om vermoeidheid, bloedarmoede en mineralentekort in het algemeen voorkomen.

Allemaal redenen waarom een schorseneer gezond is en regelmatig op het menu kan staan. Schorseneren leveren 90 kcal per 100 gr. dat is wel wat hoger dan bij de meeste andere groenten.

In de traditionele geneeswijze gebruikte men de schorseneer bij de builenpest en bij slangenbeten. De builenpest wordt veroorzaakt door met bacteriën geïnfecteerde vlooien en je kunt er na vier dagen al dood aan gaan. Er zitten immers ontstekingsremmende stoffen in schorseneren, zo blijkt uit modern wetenschappelijk onderzoek. Het feit dat schorseneer bij builenpest en slangenbeten werd gebruikt, is daarmee door wetenschappelijk kennis ondersteund.

Leuk om weten

Geschiedenis

In de zestiende eeuw is de schorseneer vanuit het Middellandse Zeegebied (Spanje en Italië) naar de Lage Landen geïmporteerd. De naam is afgeleid van het Italiaanse woord voor zwarte adder, scorzone, omdat de groente zo onaantrekkelijk was. Italianen doopten de schorseneer scorza nera, wat zwarte schil betekent.

Zoals gezegd raakte de schorseneer na de Tweede Wereldoorlog uit de mode. Sinds 1995 komt de schorseneer weer mondjesmaat terug.

Liers dialect

In het Lierse dialect worden schorseneren ook wel 'protstokken' genoemd.[2] Ze staan er namelijk om bekend flatulentie uit te lokken. De houtvezels kunnen niet door de menselijke spijsverteringsenzymen worden afgebroken en komen onverteerd in de dikke darm. Daar worden ze verteerd door de darmflora. De darmflora kan zich aanpassen door initieel kleine hoeveelheden te consumeren en slechts geleidelijk meer te gaan eten. 'Protten' kan zo worden vermeden

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Schorseneer
Veld met schorseneren
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Campanuliden
Orde	Asterales
Familie	Asteraceae (Composietenfamilie)
Geslacht	Scorzonera
Scorzonera hispanica

Voedingswaarde

per 100 gram

68    Kcal
81    gr. water
15,36 gr. koolhydraten
2,73  gr. eiwit
2,90  gr. suikers
0,17  gr. vet
3,10  gr. vezels
                  

Mineralen

47   mg. calcium, Ca
0,55 mg. ijzer, Fe
18   mg. magnesium, Mg
56   mg. fosfor, P
283  mg. kalium, K
252  mg. natrium, Na
0,30 mg. zink, Sn
0,05 mg. koper, Cu
                  

Vitaminen

0,20 mg. A (Retinol)
0,05 mg. B1 (Thiamine)
0,17 mg. B2 (Riboflavine)
0,21 mg. B6 (Pyrixodine)
15   µg. B11 (Foliumzuur)
4,60 mg. C (Ascorbinezuur)
                  

In andere talen

• FRANÇAIS: Scorsonère d'Espagne
• DEUTSCH: Garten-Schwarzwurzel
• ENGLISH: Scorzonera, Black salcify
• ITALIANO: Salsefica
• PORTUGUÊS: Salsifis
• ESPAÑOL: Scorzonera hispanica
• DANSK: Skorzoner
• POLSKI: Wężymord
• NORSK: Salsify
• SVENSKA: Svinrötter

Recepten

Schorseneren met slagroom

Ingrediënten

• 6 schorseneren
• ¼ liter slagroom
• zout
• nootmuskaat

Bereiding

1. Schil de schorseneren met een dunschiller en spoel zeer goed af.
2. Snijd ze in schuine stukjes van 5 cm lang.
3. Laat in een ruime pan water met zout aan de kook komen.
4. Blancheer de schorseneren ongeveer 4 minuten. Doe het gas uit en laat ze nog even in de pan nagaren.
5. Verwarm in een kleinere pan de slagroom en voeg de schorseneren toe. Laat het geheel goed doorwarmen en breng op smaak met zout, en nootmuskaat.

Schorseneer met wilde paddenstoelen, room en parmezaanschilfers

Ingrediënten 4 pers.

• 4 schorseneren
• 300 gr wilde paddenstoelen - cantharellen, hoorn des overvloeds en pied de mouton (gele stekelzwam).
• 10 el room
• parmezaanschilfers
• citroen (sap)
• olijfolie
• peper
• zout

Bereiding

1. Schil de schorseneren eerst ongewassen boven een stuk krantenpapier. Dit gaat het gemakkelijkst met een dunschiller. Gooi het afval met het krantenpapier weg. Spoel de schorseneren nu onder de kraan en schil ze opnieuw.
2. Schil drie schorseneren met een dunschiller in platte slierten en leg deze in een kom met water met wat citroensap (om verkleuring te gaan). Schil de laatste schorseneer ook in slierten, maar deze leg je in een droge kom en wentel je in een scheut olijfolie. Kruid met peper en zout. Zet even opzij.
3. Haal de slierten uit het water en kook ze een 5-tal minuten in een pan met water en zout. Haal ze eruit, laat goed uitlekken en dep droog. Giet er nu de room bij en meng goed. Kruid met peper en zout.
4. Neem een vuurvaste schotel. Maak in de vuurvaste schotel twee hoopjes van de schorseneer met de room. Doe hetzelfde met de schorseneer in olijfolie. Plaats de schotel 20 minuten in een warme oven van 180°C. De schorseneren in de olijfolie zullen krokanter bakken en meer kleuren.
5. Bak intussen de paddenstoelen in een scheut olijfolie en kruid met peper en zout.
6. Leg eerst een hoopje schorseneer met room op een bord en giet er eventueel nog een beetje room bij. Leg daarop de krokante schorseneer en daarboven de gebakken paddenstoelen. Bestrooi het geheel met parmezaanschilfers.

Bron : vtm-koken