Munt

Mentha

Munt Mentha is een geslacht van meerjarige planten uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). Ze hebben sterk geurende stoffen (menthol) die gebruikt worden in diverse producten als smaak- en geurstof, bijvoorbeeld in snoep, thee en tandpasta.

Er zijn verschillende soorten munt, als je meerdere soorten in uw tuin hebt is de kans groot dat ze met mekaar kruisen:

  • Witte munt (Mentha suaveolen) houd van voedselrijke, lemige grond. De soort is te vinden in grasbermen, langs oevers en op open grond.
  • Aarmunt of Groene munt (Mentha spicata) is een sterk geurende, vaste plant. De soort wordt als keukenkruid gebruikt. De plant is vaak verwilderd en komt van nature voor in Midden- en Zuid-Europa. Na de bloei is de plant niet meer bruikbaar als keukenkruid of voor medicinaal gebruik door verlaging van het gehalte aan gewenste inhoudstoffen. Aarmunt wordt 30-80 cm hoog. De 5-9 x 1,5-3 cm grote bladeren zijn afgerond tot hartvormig. Hij bloeit van juli tot september met rose-violette of witte, 2,5-3 mm grote bloemen. De bloemen zijn gerangschikt in twee schijnkransen.
    De vrucht is een vierdelige splitvrucht.
  • Watermunt (Mentha aquatica) groeit vooral langs en in het water en in natte weilanden en bloeit van juni tot eind oktober. De soort komt voor in Europa, Noord-Amerika, Azië, Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.
  • Pepermunt (Mentha X piperita) een kruising van watermunt met aarmunt Het is een winterharde, overblijvende plant; afkomstig uit Europa, Noord- en West-Azië en Noord-Afrika. De bladeren van deze plant hebben van zichzelf een kamferachtige smaak. Naargelang de soort worden ze tussen 30 cm en 1 meter hoog. Zo heb je Pepermunt (M. X pipereta) met lila bloemen in lange schijnaren, groene munt (M. spicata) met bleekpaarse bloemen en witte munt (M. rotundifolia) met lichtroze bloemen.
  • Akkermunt (Mentha arvensis) groeit op vochtige tot natte, voedselrijke grond: ze is te vinden op bouwland, aan waterkanten, in moerassige graslanden, langs vennen en in loofbossen. De plant komt van nature voor in Eurazië.

Pepermunt is een kruising tussen watermunt (Mentha aquatica) en groene munt (mentha spicata). Hij levert geen kiemkrachtige zaad en kan dus het beste vermeerdert worden uit wortelstek in de lente of de herfst. maar ook de groene munt (Mentha spicata) vermeerder je ook beter uit wortelstek.

Een andere bruikbare manier is, volgroeide planten in de lente of de herfst te scheuren. Dat doet u immers best om de twee/drie jaar, om gezonde planten te houden.

Plant munt in maart of april op een warme, beschutte, schaduwrijke plaats. Een vochtige vruchtbare grond is het best, maar bijna alle grondsoorten zelfs zware klei geven goede resultaten.

Geef in het vroege voorjaar een flinke gift oude stalmest, bij het klaarleggen van het bed.

Neem in april of mei 7 - 10 cm lange stekken van de basisscheuten, of in juni en augustus van de zijscheuten. Zet ze in een koude bak met gelijke delen zand en turfmolm en plant ze uit zodra ze beworteld zijn. Je kan de plant ook in maart uit de grond nemen scheuren en direct terug planten. Geef ze dan goed water tot ze vast staan.

Munt is gevoelig voor roest, deze ziekte kunt u herkennen aan roestbruine plekjes op het blad, te beginnen aan de onderkant. Haal de zieke planten uit de grond en vernietig ze. Verse bladeren kunnen geplukt worden vòòr de bloei, of wanneer de plant na het terugsnoeien weer is bijgegroeid. Dat kan tot aan de eerste vorst.

Let op, munt groeit gemakkelijk breed uit. Plant het daarom beter in een bodemloze emmer.

In Afrika wordt thee van de aarmunt als teken van gastvrijheid gezien. De thee is verfrissend en maagzuiverend. De cultivar Mentha spicata 'Nana' heeft zuiver, prikkelend, maar mild aroma en is een onmisbaar ingrediënt voor de Touareg thee.

Aarmunt wordt gebruikt voor de bereiding van (kruiden)thee. Er zijn in grote lijnen twee soorten muntthee: een kruidenthee (tisane, infusie) met munt als hoofdingrediënt, en echte thee waar muntbladeren aan worden toegevoegd.

Verse blaadjes van groene munt, kruidt u salades, sausen, soepen, groente- en vleesgerechten. U kunt de blaadjes ook als eetbare garnering gebruiken.

Van verse of gedroogde blaadjes kunt u een verfrissende thee zetten.

Pepermuntstengels toevoegen aan een ruiker voor zieken is dikwijls een goed idee. Pepermunt in de nabijheid van rozenstruiken, helpen om de bladluizen te verjagen. Neemt u een nieuwe bijenkorf in dienst wrijf hem dan eerst in met pepermunt, om de bijen aan te trekken.

De witte munt wordt veel gebruikt als bodembedekker in siertuinen. Ook als keukenkruid.

Vroeger werd witte munt toegevoegd als smaakmaker aan thee. Deze soort was ook gekend als Aalkruid, bakkruid, boerenbalsem of vlooienkruid.

Thee van groene munt is verfrissend en maagzuiverend. Uit onderzoek is gebleken dat de thee van aarmunt gebruikt kan worden bij de behandeling van een milde vorm van hirsutisme (teveel haargroei) bij vrouwen, doordat het het gehalte aan vrije testosteron in het bloed verlaagt, terwijl het totale gehalte aan testosteron en dehydroepiandrosteron (DHEA) niet beïnvloed wordt.

Muntthee helpt eveneens bij verkoudheid, astma, bronchitis, griep, diarree, opgeblazen gevoel, indigestie, misselijkheid en buikpijn.

Verder wordt het ook aangewend bij sinusitis, braken, spijsverteringsstoornissen, winderigheid, koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, migraine, stress en spanningen.

Pepermunt is het belangrijkste ingrediënt in middelen tegen indigestie en spastische dikke darm en bevrijdt neus en luchtwegen. De olie is antiseptisch en wordt gebruikt bij jeukende huid, acne, huidinfecties en verstopte poriën.

DISCLAIM

Gebruik geen munt tijdens de zwangerschap (tenzij verwerkt in gerechten) en vermijd het tijdens de borstvoeding. Baby's kunnen er spijsverteringsproblemen door krijgen en het kan de melkproductie afremmen.

Leuk om weten

Geschiedenis

In de Griekse mythologie was Minthe een nymf die door Pluto werd bemind en getransformeerd in het geurende kruid, na radicaal ingrijpen van zijn jaloerse echtgenote. Munt is sindsdien erg gewaardeerd en de waarde ervan blijkt ondermeer uit verwijzingen in de bijbel, waarin de Farizeeën tienden inden van munt, dille en komijn.

De joden legden het op de synagogenvloer en dit gebruik werd eeuwen later overgenomen in de Italiaanse kerken, waar het kruid Erba Santa Maria wordt genoemd. Munt als symbool van gastvrijheid wordt door de Romeinse dichter Ovidius beschreven. Hij verteld over twee boeren, Baucis en Philemon, die hun dienblad met munt insmeerden voordat ze hun klanten bedienden. Gerard breidde dit thema in 1597 nog verder uit, ‘ze gebruikten het om te strooien in plaatsen van recreatie, plezier en verpozing, waar feesten en banketten worden gehouden.’

De Romeinen brachten ook hun wijnen en sauzen op smaak met munt. Toen echter vrouwen die wijn dronken met de dood bedreigd werden, camoufleerden stiekeme wijndrinksters hun adem door op een mengsel van munt en honing te kauwen. In Japan werd de verfrissende, heilzame geur van munt zo geprezen dat de Japanners reukballen met muntbladeren bij zich droegen. Veel muntsoorten werden in de negende eeuw in Europa ingevoerd.

Etherische oliën

De meeste etherische oliën kunnen niet zonder risico ingenomen worden. Gebruik etherische oliën uitsluitend inwendig als u voldoende kennis heeft of raadpleeg een (homeopathische) arts.

Over het algemeen is echter de werking bij uitwendig gebruik sterker dan bij inwendig gebruik.

Gebruik
  • Pepermunt wordt reeds heel lang gebruikt, zowel vers en gedoogd in de keuken, als onder de vorm van essentiële olie.
  • Pepermunt kan in heel veel gerechten worden aan gewend, maar is toch te vermijden in combinatie met sommige andere kruiden. Hij kan gebruikt worden bij lamsbout, aardappelen, erwten of gemengde slaschotels, een voorgerecht met yoghurt, in saus of bij een chocolade dessert. Tenslotte vindt je hemj terug in de productie van veel cocktails.
  • De eau-de-colognemunt (Mentha piperita f. citrata) is een vorm van de pepermunt en ruikt bij het wrijven over de bladeren naar eau de cologne.
  • Pepermunt heeft een heel sterke smaak, en kan andere smaken in een bereiding overtreffen. Gebruik hem met mate.
  • In België en Frankrijk, wordt het mengen van pastis, mint siroop en water "papegaai" genoemd vanwege de zachte groene kleur die doet denken aan een groene papegaai (in Franstalig België, is de "papegaai" de drank die wordt verkregen door mint toe te voegen aan pils. Een zeer klassieke versie daarvan is de toevoeging van mint in witbier). Een mengsel van Pastis, mint siroop en grenadine siroop noemt men "herfstblad". "Diabolo mint" bestaat uit limonade gemengd met mint siroop. "Cowboy" wordt gemaakt met Orangina met mint siroop ("Indiaan" is een meer klassieke mix van Orangina en grenadine).
  • De aarmunt (kruizemunt) wordt gebruikt voor het garneren van dranken, fruitsalades en groenten.
  • Aarmunt wordt ook gebruikt voor het kruiden van vleesgerechten, kruidendranken, consumptie-ijs, zoet- en bakwaren en kauwgom. Daarnaast wordt het toegepast in tandpasta en cosmetica.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Munt
Kan ook in een potje op de vensterbank

Kan ook in een potje op de vensterbank

Taxonomische indeling
Rijk: Plantea (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade: Lamiiden
Orde: Lamiales
Familie: Lamiaceae
Mentha

In andere talen
  • FRANÇAIS: Menthe verte, Menthe poivrée
  • DEUTSCH: Grüne Minze, Pfefferminze
  • ENGLISH: Spearmint, Peppermint
  • ITALIANO: Mentastro verde, Mentha piperita
  • PORTUGUÊS: Hortelã-verde, Mentha piperita
  • ESPAÑOL: Menta verde, Menta piperina
  • DANSK: Mynte
  • POLSKI: Mieta
  • NORSK: Mynteslekta
  • SVENSKA: Myntasläktet