De kers of kriek Prunus avium of Prunus cesarus zijn populaire steenvruchten die tot de rozenfamilie (Rosaceae) behoren; De vruchten zijn klein, bolvormig en bevatten meestal een pit.

Kersen worden hoofdzakelijk onderverdeeld in twee botanische soorten, namelijk de zoete kers Prunus avium en de zure kers Prunus cesarus Sommigen voegen er nog een derde aan toe namelijk de royalen maar dat is eigenlijk een kruising tussen beide voorgaande. Ze houden dan ook zowat het midden tussen zure en zoete kersen.

De zoete kers is een forse boom die wel 20 meter hoog kan worden en van nature in België en Nederland voorkomt. Belgen noemen de vrucht gewoon kers. De zure kers daarentegen is een struik van ongeveer 6 meter en komt niet van nature voor in België of Nederland. Zure kers noemt men gewoonlijk kriek of morel.

De kersebomen die je tegenwoordig koopt in het tuincentrum worden meestal niet groter dan 2,5 à 3 meter. En zijn daarmee dan ook geschikt om in een kleinere tuin te worden aangeplant. En dan heb je ook nog de sierkersen, waarover u een en ander kunt lezen bij het menu-item: Siertuin.

Kerselaars worden meestal vermeerdert door middel van enten. Er zijn gewoonlijk geen klein blijvende onderstammen te verkrijgen, hoewel deze op het ogenblik wel ontwikkemd worden, en de wilde kers is veel gebruikt als onderstam voor zoete of zure kersen. teneinde bacterikanker te voorkomen wordt meestal gebruik gemaakt van een resistente onderstam, 'maling F12/1' voor het vormen van de stam en de takken; de enten worden aan de basis van de zijtakken aangebracht.

Plant de jonge boompjes tussen november en februari (november is de beste maand) op een zonnige plaats (zure kers verdraagt iets meer schaduw). Zorg bij het planten dat de entplaats ( te herkennen aan de knobbel op de stam) 15 cm boven de grond blijft. En zet de zoete kers op 4 meter en de zure kers op 3 meter van elkaar als je meer dan één boom plant.

Plant leibomen wanneer ze vier jaar oud zijn, struiken en hoogstammen wanneer ze twee jaar oud zijn. Zoete kersen verlangen, goed gedraineerde, vruchtbare klei en doen het slecht op andere grondsoorten. De grond moet bij voorkeur kalk bevatten. Zure kersen groeien bevredigend op de meeste gewone grondsoorten, als deze maar een goede afwatering hebben.

Als zoete kersen eenmaal zijn aangeslagen, kan er rond de bomen gras worden gezaaid. Zure kersen moeten worden gekweekt op kale grond die vrij wordt gehouden van onkruid; dit kan door ondiep te schoffelen of met chemische onkruidverdelgers.

Geef zoete kersen in het voorjaar oud en 15 gr. patentkalie stalmest, en voeg daaraan 20-25 gr. patentkali een kunstmeststof die bestaat uit kaliumsulfaat en magnesiumsulfaat per m² toe. Geef bovendien om de twee jaar 60-100 gr. superfosfaat per m².

Dien in het voorjaar alle zure kersen 45-60 gr. kalkammonsalpeter en 15 gr. patentkali per m² toe. Geef om de twee of drie jaar 45-60gr superfosfaat per m². Leibomen, waarvan minder groei wordt verlangd, hebben ook minder kunstmest nodig. Zorg ervoor dat de kersen die tegen een muur groeien in de zomer geregld water krijgen.

Laat de vruchten aan de boom hangen tot ze goed rijp zijn (tenzij ze barsten), maar dan moeten ze spoedig geconsumeerd worden. Zure kersen kunnen het best met een schaar van de boom worden geknipt om te voorkomen dat er stukken uit de schors worden gescheurd, waardoor ziekten kunnen ontstaan.

Zoete kersen moet u weinig snoeien. Misschien moet u de eerste jaren na het planten enkele takken wegknippen om een goede vorm te krijgen. Als de boom vruchten draagt, hoeft u er alleen voor te zorgen dat hij goed 'open' blijft. Zodat er voldoende licht tot in het hart van de boom kan doordringen. De eigenlijke snoei beperkt zich tot het wegknippen van takken die te dicht opeen zitten of elkaar kruisen.

Snoeien van zure kers

Zure kersen dragen vruchten op eenjarig hout, dus op takken die het vorig jaar gevormd zijn. Daarom vraagt de snoei van zure kers toch iets meer aandacht dan de zoete kers. Als u de zure kers niet voldoende snoeit, ontwikkelen zich lange slappe takken die geen vruchen dragen.

De eertse jaren na het planten moet het "geraamte" van de struik gevormd worden. Knip hier en daar een tak helemaal weg, zodat de boom niet te vol wordt. Als de struik eenmaal vruchten draagt, knipt u de takken die dit jaar vruchten hebben gedragen vlak boven een nieuwe scheut af.

Zure kers kan ook als waaiervorm tegen een muur worden gesnoeid, dat mag zelfs een muur zijn op het noord-oosten. Kijk voor het vormen van een waaier bij de perzik.

De snoeitijd voor kersen is de zomer, vlak na de oogst. In deze tijd groeien wonden sneller dicht dan in de winter, waardoor de kans op infectie veel kleiner is. Om die reden is het ook belangrijk om snoeiwonden direct af te dekken.

Afhankelijk van het ras, kunnen kersen en krieken geoogst worden tussen half juni en begin augustus. Een gezonde boom levert gemiddeld zo'n 10 tot 12 kg. fruit per jaar.

Kersen zijn heel kort houdbaar en moeten dus (goed gewassen onder stromend water) snel gegeten worden, idealiter nog dezelfde dag of de dag na het plukken; dan zijn ze op hun best qua smaak en sappigheid. Verse kersen kunt u hooguit twee dagen bewaren in de groentelade van uw koelkast. Haal ze in dat geval een uur voor dat je ze opeet uit de koelkast om ze terug hun volle smaak te laten krijgen. Kersen die je eerst gewassen en van het steeltje en de pit ontdaan hebt, kun je in de diepvriezer bewaren.

Men kan van kersen ook sap of jam van maken. Probeer er eventueel eens snoepjes van te maken. Droog de niet ontpitte kersen in een warme oven van 60 graden (laat de ovendeur op een kier staan) en laat ze verschrompelen tot een soort rozijnen.

Ze kunnen in vruchtensalades verwerkt worden. Kersen worden echter ook gebruikt voor tal van bereidingen, zoals compote, jam, taarten, clafoutis, kersen op sterk water. Ze kunnen ook dienen voor het versieren van warme gerechten, zoute schotels, vaak als begeleiding bij wild.

Kersen zijn rijk aan stoffen die tegen kanker en hartziekten beschermen. De meest spectaculaire effecten van kersen zien we bij gewrichtspijnen.

De stoffen die kersen rood tot purper kleuren, heten 'anthocyaninen', die je ook in bessen terugvindt. Hoe donkerder de kersen zijn, hoe meer anthocyaninen erin zitten. Deze anthocyaninen zijn sterke ontstekingsremmers.

Studies bij gezonde mensen tonen aan dat ontstekingen in het bloed dalen na vier weken 280 gram kersen per dag te eten. Kersen verlagen ook het urinezuurgehalte van het bloed: daarom zijn ze mogelijk gezond voor lijders van jicht en andere vormen van artritis.

Kersen zijn een goede bron van vezels en kalium. Kalium, de tegenhanger van natrium uit keukenzout, is nodig voor een ideale bloeddruk. Kersen zijn verfrissend. Ze leveren suiker (glucose + fructose) die rechtstreeks door het organisme opgenomen en gebruikt kan worden. Ze hebben een sterke urineafdrijvende werking, waardoor ze de werking van de nieren bevorderen. De vezels in de kersen stimuleren de darmwerking.