Venkel Foeniculum vulgare is een plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). Het is een naar anijs smakende plant die soms als keukenkruid gezien wordt (de takken en draadachtige bladeren), maar ook als groente en dan vooral de verdikking van de onderkant van de steel die aan de voet van de plant groeit (de venkelknol). De venkelplant kan tot boven manshoogte groeien.

Knolvenkel of zoete venkel is een tweejarige half-winterharde kruidachtige plant die als groente en keukenkruid eenjarig wordt geteeld. Deze plant waarvan het ondereinde van de stengels een knolvormige verdikking vormen heeft een heerlijke anijsgeur en dito smaak.

Knolvenkel kan als groente gekookt worden, maar wordt ook veel als keukenkruid toegepast bijvoorbeeld om uitjes, komkommers en augurken in te maken.

Er is nog een variant, de ‘zoete venkel’ of "Foeniculum dulce" waarvan de de zoete, anijsachtige vruchtjes worden gebruikt bij de bereiding van Pernod.

Venkel is een mooie plant om ook in de siertuin aan te planten, hij staat prachtig in een mixted border.

Knolvenkel doet het best op lichte vochthoudende, kalkrijke (pH 6-7), humeuse grond. Zwaardere gronden zal je vooraf goed moeten loswerken, spit zeker geen verse stalmest onder voor venkel. Het is beter om een kali- en magnesiumrijke kunstmest toe te dienen.

Venkel kan je best voorzaaien in potjes (drie à vier zaadjes per potje) of zaaiteilen. Daarmee kan je voor een vroege oogst binnenshuis beginnen in april. Zaai bij een temperatuur van 18°C. Het zaad ontkiemd na ongeveer 7 dagen en tien dagen later mag je de zaailingen verspenen in potjes, of als je in potjes hebt gezaaid, verwijder dan de kleinste zaailingen zodat je alleen de sterkste plant overhoud.

4 à 5 weken na het zaaien, dus begin mei kan je buiten planten op 45 X 20 cm. De vroegste teelt kan je reeds begin juli oogsten.

Van juni tot half juli kan je nog een herfstteelt zaaien. Dit kan gerust buiten hetzij rechtsreeks ter plaatse, maar het is beter om de methode van hierboven te gebruiken. Die geeft meer kans op succes. Herfstteelt kan je oogsten tot begin november, naargelang de tijd dat je gezaaid hebt.

Als de stengelvoeten beginnen zwellen, moet je aanaarden of de basis bedekken met een (papier)kraag om deze te bleken. Een mulchlaag kan ook heel toepasselijk zijn.

Venkel wordt veel gebruikt bij visbereidingen, vooral in vissoepen. De gedroogde stengels van de wilde venkel worden gebruikt op de barbecue om lekker te geuren tijdens het grillen en aan de gegrilde producten een venkelsmaak te geven.

De zaden van de gekweekte plant worden eveneens aangewend in likeuren en vissoepen. De venkelzaden zijn ook een belangrijke smaakgever aan anijsdranken zoals pastis.

Venkel kan je stomen, stoven of koken. Venkel kan ook gevuld worden. Rauwe fijn gesnipperde venkel is goed in salades.
Snijd de harde stengels boven de knol af. Die stengels kunnen gebruikt worden in de bouillon.

Bruine plekken op de groente kunt u maar best wegsnijden.

Venkel bevordert de spijsvertering, het is daarom een goed idee om venkel te serveren bij "zware gerechten" zoals zalm, varkens vlees enz. zelfs in gebak.

Verpakt in folie kunt u venkel ongeveer twee weken in de koelkast bewaren.

De zaden staan al eeuwenlang bekend om hun geneeskrachtige werking. Ze worden op verschillende manieren tot medicijn verwerkt. De krachtigste vorm daarvan is de venkelolie, die uit de zaden wordt geperst. Een andere mogelijkheid is het trekken van extracten ( bereid als thee ) uit de zaden.

Venkelzaad kan onder meer helpen bij darmproblemen en menstruatiestoornissen. Ook wordt het gebruikt om borstvoeding te stimuleren aangezien het fyto-oestrogenen bevat. Ook worden er bepaalde medicijnen uit venkel gewonnen.

In venkel, en met name in venkelzaad wordt echter ook de stof anethol (een isomeer van estragol) aangetroffen. Deze stof kan in het menselijk lichaam op twee manieren afgebroken worden, een onschuldige en een schadelijke. Mogelijk is deze stof indien deze op de schadelijke manier afgebroken wordt kankerverwekkend.

Venkel bevat een kleine hoeveelheid bètacaroteen. Het kauwen op rauwe venkelstengels stilt de honger, en is dus voor mensen met vetzucht een smakelijke remedie. In vroeger tijden kauwden arme gelovigen soms venkelzaad tijdens de kerkdienst. Dit voorkwam het storende geknor van hun lege maag tijdens de preek.

Leuk om weten

Geschiedenis

Bij de Oude Grieken speelde Venkel een zekere rituele rol. Zo droegen de deelnemers aan de Attische mysterië o. a. kransen van Venkelloof. Volgens een Griekse mythe maakte de Titaan Prometheus, tegen de wil van de goden, de mens met vuur bekend. Hij stal het uit de Olympus, de verblijfplaats der Goden, en bracht het gloeiende kooltje verpakt in een Venkelstengel, tot bij de mensen, de reactie van de Oppergod Zeus was niet mals: Prometheus werd door Hephaestus vastgeketend aan de Kaukasus, en elke dag kwam er een gier om zijn lever op te eten, die 's nachts weer aangroeide, uiteindelijk doodde Heracles de gier en mocht Prometheus terug de Olympus binnen komen.

Voor de uitvinding van de lucifers kwam het volgende gebruik nog wel voor in Griekenland als verre herinnering aan de voorafgaande mythe, Venkelstengels van ongeveer vijf voet lang en drie duim breed, werden ingepakt in wat harde schors. Het hart van de stengel bestond uit wit merg, dat na uitdrogen als tondel diende, en langzaam opbrandde zonder schade aan de bast te veroorzaken. Op deze manier bracht men vuur van de ene plaats naar de andere.

Venkel werd gecultiveerd door de Romeinen als een aromatische groente en voor het geurige zaad. De Romeinse gladiatoren gebruikten Venkel als stimulerend middel, en succesvolle gladiatoren werden met het kruid gekroond. Plinius de Oudere had zoveel vertrouwen in de medicinale kwaliteiten van het kruid, dat hij het voorschreef in niet minder dan 22 recepten, hij had zelf geobserveerd dat slangen die net verveld waren zich tegen de plant aanwreven.

Natuurlijke Borstvergroting

Venkelzaadjes zitten overvol van flavonoïden. Ze zorgen voor een milde verhoging van de oestrogenen die helpen bij het herstel en de groei van het borstweefsel.

De venkelzaadjes bootsen dus eigenlijk de natuurlijke hormonale reacties van het lichaam na.

Samen met fenegriek (Grieks hooi) zijn venkelzaadjes dus een heel goed middel om borsten op natuurlijke wijze te vergroten.

Venkelthee

Een van de beste manieren om je borsten te vergroten is om dagelijks enkele kopjes venkelthee te drinken. Deze thee bevordert ook de spijsvertering en doet cellulitis verdwijnen.

Vul een thee-eitje met venkelzaad en laat het vijf minuten trekken in een kopje kokend water.

Breng het eventueel op smaak met honing en/of citroen.

Weetje

De lijfarts van Keizer Ferdinand I, P.A. Matthiolus, deed in 1563 in Praag een verhandeling het licht zien over 'de natuur, kracht en werking van venkel'.

Daarin vermeldt hij verschillende gebruiksmogelijkheden van de venkel die ook tegenwoordig nog gelden in de volksgeneeskunst en voor een deel ook in de homeopathie en de geneeskunst.

Een greep uit de mogelijke eigenschappen van venkel:

Venkel helpt bij maagstoring, windzucht en opgeblazenheid, gebrek aan eetlust, slijm- ophoping, menstruatieklachten, oogontsteking, gal- en leverklachten, gebrekkige melksecretie, zenuwachtigheid, zweren en ontstoken borsten.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Venkel
Vers geoogste venkel
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Campanuliden
Orde	Apiales
Familie	Apiaceae (Schermbloemenfamilie)
Geslacht	Foeniculum
Foeniculum vulgare

Voedingswaarde

per 100 gram zaden

345  Kcal
8,80 gr. water
52   gr. koolhydraten
15,8 gr. eiwit
14,9 gr. vet
                     

Mineralen

1196 mg. calcium, Ca
18,5 mg. ijzer, Fe
6,50 mg. magnesium, Mg
487  mg. fosfor, P
1694 mg. kalium, K
88   mg. natrium, Na
4.   mg. zink, Sn
                     

Vitaminen

0,30 mg. A (Retinol)
0,41 mg. B1 (Thiamine)
0,35 mg. B2 (Riboflavine)
6,10 mg. B3 (Niacine)
0,47 mg. B6 (Pyrixodine)
14   µg. B11 (Foliumzuur)
21   mg. C (Ascorbinezuur)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: Fenouil (à bulbe)
• DEUTCH: Knollenfenchel
• ENGLISH: Florence fennel
• ITALIANO: Finocchio
• PORTUGUÊS: Erva-doce
• ESPAÑOL: Hinojo
• DANSK: Almindelig Fennikel
• POLSKI: Fenkuł włoski
• NORSK: Fennikel
• SVENSKA: Fänkål

Recepten

Venkel à la Parma

Ingrediëten

• 4 venkelknollen (800 gram)
• 200 gr. (Parma)- ham
• ¼ Liter kaassaus
• vetstof
• citroensap
• zout

Bereiding

1. Maak de venkelknollen schoon door de buitenste bladeren en de stengels te verwijderen.
2. Spoel en snij zonodig in 2 of 4 stukken.
3. Kook ze gaar in kokend, lichtgezouten water waaraan citroensap is toegevoegd.
4. Laat goed uitlekken.
5. Breng de knollen in een ingevette ovenvaste schotel.
6. Verdeel hierover de in stukjes gesneden ham.
7. Overgiet met kaassaus, en bestrooi met een beetje overgehouden kaas en enkele nootjes vetstof.
8. Gratineer gedurende 20 minuten in een matig warme oven.

Kabeljauw in papillot, stoemp met venkel en tomaten

Ingrediëten 2 pers.

• 650 g bloemige aardappelen (nettogewicht, geschild)
• 1 noot boter
• 4 eetlepels droge witte wijn
• enkele takjes verse tijm
• 600 g kabeljauwfilet
• 1 knoflookteen
• 5 cl melk
• 1 niet te dikke venkelknol
• peper en zout
• 3 tomaten

Bereiding

1. Doe de in blokjes gesneden aardappelen en de fijngesneden venkel in een kookpot. Voeg het geperste knoflookteentje toe, zet onder koud water en breng aan de kook. Reken dan 20 min. kooktijd.
2. Verwarm, ondertussen, de oven voor op th. 6 – 180°C en neem er de ovenplaat uit. Neem 4 grote rechthoeken aluminiumfolie of bakpapier en plooi ze in 2 om 4 vierkanten te bekomen. Leg in het midden van elk vierkant een portie kabeljauw. Overgiet elke portie met 1 eetlepel wijn, kruid met peper en zout en voeg de tijm toe. Sluit de papillotten en bak ze 15 min. in de oven.
3. Pel ondertussen de tomaten, ontpit ze en snij ze in blokjes.
4. Giet de gare aardappelen en venkel af. Verwarm even de melk en de boter in de kookpot, voeg de tomaten toe, de aardappelen en de venkel. Prak alles met de stamper en breng op smaak met peper en zout.
5. Neem de vis uit de papillot en serveer met de stoemp.

Tip

Bewaar het groene kruid van de venkel en versier er de stoemp mee.

Bron : Delhaise Kook inspiratie