Prei Allium porrum is een plant uit de lookfamilie (Alliaceae). Het is een gemakkelijk te telen winterharde tweejarige plant die als eenjarig groentegewas wordt geteeld. Van de prei wordt hoofdzakelijk de witte stengel gegeten, alhoewel de groene bladeren en zelfs de wortels in sommige gerechten gebruikt worden. De witte stengel is het onderste gedeelte van de bladeren welke onder de grond wordt geteeld.

Prei is een eenzaadlobbige. De plant is opgebouwd uit bladscheden en bladschijven. De bladscheden zitten over elkaar heen gevouwen en vormen zolang ze met grond bedekt zijn het witte gedeelte van de prei. Er is in de vegetatieve fase geen stengel aanwezig. Pas onder invloed van kou, in de winter, wordt de prei generatief en gaat dan eind april of begin mei een stengel vormen. Dit gaat ten koste van de bladeren.

In principe is het mogelijk om het ganse jaar door over vers geteelde prei te beschikken, er zijn immers verscheidene rassen die voor een welbepaald seizoen geschikt zijn. En deze soorten overlappen elkaar.

Uit welke streek de prei afkomstig is, is nog niet heel duidelijk. Maar vermoed wordt dat de oorsprong te zoeken is in Noord-Afrika en meer bepaald uit Egypte?

Prei kan een plaats vinden in de siertuin, maar op balkon en terras wordt het wat moeilijk.

Prei groeit goed op elke diep bewerkte grond die verrijkt is met veel compost of oude stalmest en een neutrale Ph. Geef ze een zonnige standplaats.
Om zeer vroege prei te hebben, kunt u eind winter zaaien in teilen onder glas bij een temperatuur van minimum 13°C. Verspeen de plantjes wanneer ze handelbaar zijn op 3 à 5 cm uit elkaar. Of zaai in volle grond van de serreop rijen van 10 cm en dun na opkomst uit op 3 à 5 cm. Plant ze later in het vroege voorjaar ter plaatse in rijen van minimaal 25 cm en op 15 cm in de rij.

Zaai winterprei begin lente op een kweekbed en behandel ze als hierboven, plant ze op de plaats van bestemming als ze ongeveer potlooddik zijn in rijen van 40-45 cm en 20 cm in de rij. Als je lange witte stelen wilt, moet je regelmatig aanaarden door de grond tussen de rijen naar de plant toe te trekken, doe dit in twee drie beurten.

Om prei te planten moet je de bladeren aftoppen zodat alle plantjes ongeveer even lang zijn; ook de wortels worden flink ingekort, dit doen we omdat ze dan gemakkelijker in het plantgat gaan en om nieuwe wortelgroei te stimuleren. Maak met een plantstok of een preiplantvork gaten in de grond op 20 cm uit elkaar; maak de gaten zo diep als de lengte van je preiplantjes (wortel + preiwit + een klein deel van het blad). Plaats in elke opening een prei, duw het gat niet dicht maar vul het met veel water. Vul enkele dagen na elkaar op die manier de gaten met water tot ze volledig dicht gelopen zijn.

Om lange preiwitten te verkrijgen moet je regelmatig de prei aanaarden maar let er op dat het hart van de plant boven de grond blijft.

Prei moet voldoende water krijgen regelmatig wat bijmesten met bijvoorbeeld zeewierkalk (stikstofrijke kippen- of duivenmest is ook heel goed , maar overdrijf daar niet mee, ze zouden wel eens kunnen ”verbranden”) en onkruidvrij houden.

Plant prei samen met selder en wortelen. Tussen de rijen prei kan je gemakkelijk sla, postelein en winterkers telen.

Zaai- plant- en oogstplan voor prei
	zaaien	planten	oogsten	plant afstand
zomer	15 januari tot eind februari in verwarmde omgeving	april - mei	juli - begin september	25 X 10 cm
herfst	half maart - half april in de koude bak	juni	september - december	40 X 15 cm
winter	april	juni	januari - half mei van volgend jaar	40 X 15 cm
zeer vroege	juli	september	mei - juni volgend jaar	25 X 10 cm

Prei wordt niet alleen gekookt en soms rauw als groente gegeten, maar wordt ook als keukenkruid gebruikt. Ook veel verwerkt in salades. Met wortels en (knol)selderij wordt prei in soep gebruikt.

Prei kan je stomen, stoven of roerbakken. Zeer fijn gesnipperd kan hij zelfs in de salade. Prei kan je koken als groente of verwerken in de soep, bamigerechten of groentetaart enz.

rei kan je ook bij macaroni of rijstgerechten doen, of bij gebakken aardappels of een omelet.

Prei eerst wassen en dan pas fijn snijden. Snij het meeste groen weg, en snij dan de prei in tot enkele centimeters in het wit.

Van prei gebruikt men hoofdzakelijk de witte stengel, soms ook een deel van het groene blad.

Prei kan je 2 tot 4 weken bewaren bij een temperatuur van 0°C.

Je kan herfst en winterprei ook invriezen, of (ongewassen) prei "indrijven", dat is de stengels dicht bij elkaar in de grondsteken in de tuin, of een bak op terras of balkon.

Alhoewel het groene blad meestal niet gegeten wordt, zitten daar juist de meeste vitaminen en mineralen. Denk er dus eens over na alvorens je deze gezonde delen in de composthoop laat verdwijnen. Prei bevat veel geneeskrachtige bestanddelen, die veel ziekten kunnen voor komen, zoals luchtwegeninfecties, aderverkalking, obesitas, artritis en diabetes type 2.

De oude Grieken en de Romeinen prezen de prei om zijn goede eigenschappen voor de keel. Aristoteles zei dat hij zo'n heldere stem had door de prei en keizer Nero zei dat hij door het eten van prei zijn stem sterker had gemaakt.

Prei is een goede bron van ijzer, mangaan, magnesium en kalium. In mindere mate bèta-caroteen en vitamine C. Het werkt tevens urine afdrijvend.

Leuk om weten

Geschiedenis

Omstreeks 2100 v. Chr. kende men prei al.

De Sumerische Heerser Urnammu liet prei in de tuin van Ur telen. De Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen wisten in de oudheid prei al te waarderen als groente, van waaruit het over heel Europa werd verspreid. Prei diende o. a. als voedsel voor de pyramidebouwers in het oude Egypte.

Vanwege de aanwezige mosterdolie in prei vond de Romeinse keizer Nero prei erg lekker. Hij stond daarom ook wel als Porrophagus (preivreter) bekend.

De Engelse koning Cadwallader gebruikt in 640 prei als herkenningsteken voor zijn troepen. Prei komt voor in het nationale embleem van Wales.

Weetje

Prei is een kruisbevruchter. Voor de bestuiving is prei afhankelijk van insecten. Bloeiende prei wordt dan ook bezocht door vele soorten insecten, zoals hommels, bijen, zweefvliegen en andere vliegen.

Hommels en hoofdzakelijk aardhommels, die op de bloeiwijze van prei nectar uit de bloempjes van de prei verzamelen raken op de een of andere manier versuft. Soms vallen ze zelfs op de grond om na een poosje toch weer weg te vliegen. Er kunnen wel tot tien hommels tegelijk op een bloeiwijze zitten.

• De Franse Orde van Verdienste voor de Landbouw wordt gemeenzaam wel 'le poireau', de prei genoemd.
• In Tilff, België, gaat de carnavalsvereniging De Preikopppen terug op een oud volksverhaal.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Prei
enkele bundels gewassen prei
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	Monocotyledoneae (Eenzaadlobbigen)
Clade
Orde	Asparagales
Familie	Alliaceae (Lookfamilie)
Geslacht	Allium (Look)
Allium porrum

Voedingswaarde

per 100 gram Bereid

31    Kcal
90,80 gr. water
7,62  gr. koolhydraten
0,81  gr. eiwit
2,11  gr. suikers
0,20  gr. vet
1,00  gr. vezels
                     

Mineralen

30   mg. calcium, Ca
1,10 mg. ijzer, Fe
14   mg. magnesium, Mg
17   mg. fosfor, P
87   mg. kalium, K
246  mg. natrium, Na
0,06 mg. zink, Sn
0,10 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

0,03 mg. A (Retinol)
0,02 mg. B1 (Thiamine)
0,02 mg. B2 (Riboflavine)
0,11 mg. B6 (Pyrixodine)
24   µg. B11 (Foliumzuur)
4,20 mg. C (Ascorbinezuur)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: Poireau
• DEUTCH: Porree, Lauch
• ENGLISH: Leek
• ITALIANO: porri
• PORTUGUÊS: alhos-porros
• ESPAÑOL: puerros
• DANSK: Porre
• POLSKI: Por (roślina)
• NORSK: Purjolök
• SVENSKA: Purreløk

Recepten

Kabeljauwhaasje met prei

Ingrediënten

• 1 kg kabeljauwhaasjes
• 250 g spekjes
• peper en zout
• 2 preistaven
• 2,5 dl room
• 1 eetlepel currypoeder
• 1 blokje groentenbouillon
• 30 g Solo
• 8 bloemige aardappelen
• 2 eieren
• busseltje verse bieslook
• nootmuskaat
• Toevoegen
• Peper & zout
• 50 g Solo
• 1 blokje groentenbouillon

Bereiding

1. Schil de aardappelen en kook ze in gezouten water. Voeg tijdens het koken een bouillonblokje toe voor extra smaak. Plet de aardappelen met een stamper en voeg er de eieren en wat Solo aan toe. Kruid met nootmuskaat, peper en zout. Roer tenslotte de gesnipperde bieslook onder de puree. Hou warm.
2. Was de prei grondig en snij in kleine stukjes. Doe wat Solo in een pan en stoof hierin de prei zachtjes gaar. Voeg de room toe. Laat even sudderen. Plet een bouillonblokje en strooi het bij de prei. Breng op smaak met het currypoeder. Laat zachtjes inkoken.
3. Dep de kabeljauwhaasjes droog en gaar ze in enkele minuten in een stoomoven of pocheer ze in visbouillon. Bak de spekblokjes krokant in een koekenpan.
4. Neem een warm bord. Schik hierop het preimengsel. Leg de kabeljauw er op en strooi er de spekblokjes over. Neem een serveerring en duw hierin de puree. Werk af met verse bieslook.

Bron :Solo open kitchen

Prei-ovenschotel

Ingrediënten 4 pers.

• 250 gram gesneden prei
• 250 gram rundergehakt
• scheut olijfolie
• blikje tomatenpuree
• 1 eetlepel bieslook
• 4 kleine rode uien
• 4 kleine tomaten
• aardappelpuree
• geraspte kaas

Bereidingswijze

1. Verwarm de oven voor op 150 graden C.
2. Verhit de olie in de wok. Bak het gehakt rul en bijna gaar.
3. Neem het gehakt uit de wok. Voeg een scheutje olijfolie toe.
4. Doe de prei in de wok en fruit het gaar.
5. Voeg de gebakken gehakt toe aan de prei. Voeg de bieslook toe met de tomatenpuree en breng het op smaak met zout.
6. Roer alles goed door elkaar. Schep het prei-gehaktmengsel in een ovenschaal.
7. Pel de uitjes en tomaten en snijd ze in plakjes. Leg de ui en tomaten op het preimengsel.
8. Maak de aardappelpuree en schep het op de uien en tomaten.
9. Bestrooi het gerecht met geraspte kaas.
10. Laat de prei-schotel in het midden van de oven in 15 minuten gaar worden en zo dat de kaas is gesmolten.
11. Lekker met komkommersalade.