Rode bieten

Beta vulgaris var. ruba

Rode biet of kroot Beta vulgaris var. ruba is een tweejarig wortelgewas uit de amarantenfamilie (Amaranthaceae) met gezwollen wortel en is afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. Het wordt eenjarig geteeld als groente. Het smakelijke donkerrode vruchtvlees is uitstekend voor garnering van vleesschotels en koude gerechten.

Nog enkele andere namen die men (volgens de streek waar men woont) aan rode bieten geeft: keukenbiet, tuinbiet, salaadbiet, bietwortel.

Kroten doen het goed op lichte vochthoudende grond, maar het beste resultaat hebt u op vruchtbare goed gedraineerde klei en leemgrond. Maak zwaardere grond iets lichter door er wat turfmolm doorheen te mengen . Het PH-gehalte mag best wat aan de hoge kant zijn.

Het "zaad" van rode bieten is eigenlijk een vrucht die gemiddeld drie zaden bevat. Daardoor kunnen bij opkomst meerdere plantjes op elkaar staan, waarvan je er maar eentje mag overhouden.

Zaai in het voorjaar reeds vanaf half maart enkele malen na elkaar in rijen van 30 cm en dun uit op 10-15 cm in de rij . Het duurt ongeveer 8 dagen voor de zaden ontkiemen. Wil je deze periode versnellen, dan kan je de zaden eventueel voorkiemen. Na het zaaien de grond goed aandrukken.

Voor directe consumptie kan je oogsten wanneer ze groot genoeg zijn naar uw zin. Maar laat de kroten voor winterbewaring zolang mogelijk in de grond staan, en rooi ze tussen half oktober en eind november. Snijd het loof enkele centimeter boven het groeipunt af nadat het verwelkt is maar schend hierbij de wortel niet, en leg de kroten in kistjes met vochtig zand of turfmolm. Bewaar ze in een vorstvrije ruimte.

Bij de teelt van kroten kunnen verscheidene teeltperioden onderscheiden worden
  • Zeer vroege teelt,

    waarbij gezaaid wordt van half februari tot half maart onder verwarmd glas, verspeend wordt in perspotten in koude of warme bak en in de eerste helft van april buiten wordt uitgeplant. De oogst valt tussen half mei en half juni.

  • Vroege teelt,

    waarbij in maart ter plaatse gezaaid wordt. De oogst valt tussen half juni en 10 juli.

  • Zomerteelt,

    waarbij eind maart ter plaatse gezaaid wordt. De oogst valt tussen 10 juli en eind juli.

  • Herfstteelt,

    waarbij eind april tot begin juni ter plaatse gezaaid wordt. De oogst valt in september tot in november.

  • Teelt voor conservering

    als kleine krootjes, waarbij in juni of begin juli dicht gezaaid wordt. De oogst valt in oktober tot in november.

Er zijn heel veel belagers voor onze bietjes, maar je zult er eigenlijk weinig last van hebben.

Zo kan je te maken krijgen met: bietenvlieg Pegomya hyoscyami, bietekevertjes Atomaria linearis, bladluizen Aphididae, slakken Gastropoda, aardrupsen Noctuidae, bietencystenaaltje nematoden en de zwarte bonenluis Aphis fabae verdwijnt soms vanzelf door de aanwezigheid van lieveheersbeestjes die deze graag op zijn menu zet.

Van de schimmelziekten kan wortelbrand wegval van jonge planten veroorzaken.
Bij aantasting door schurft Streptomyces spp. ontstaan kurkachtige plekken op de kroot, die soms later wratachtige vergroeiingen veroorzaken.

Rode biet kan je rauw eten, stomen, stoven of koken. Van het verse loof kan je soep maken. Daarvoor moet je de stengel en het blad goed wassen en fijnsnijden. Rasp enkele bieten fijn en kook ze samen met het loof gaar. Zout, azijn of citroen toevoegen. Serveren met room.

Als je de bieten eerst kookt in de schil, behoud hij beter zijn kleur en gaat de schil er gemakkelijker af. Je handen maak je dan ook niet zo vuil. Je kan ze ook koken en in schijfjes versnijden om te verwerken in salades. Je kan gekookte bieten ook inmaken als tafelzuur. Rode bieten kan je stoven als groente.

Vroeger werd de rode biet een beetje als arme mensenkost beschouwd omdat die op arme grond geteeld kon worden. Vandaag wordt deze meer als specialiteit aangeboden en is een veelvoorkomende groente in natuurrestaurants.

De kleurstof betanine wordt ook gebruikt door de voedingsindustrie voor het kleuren van bepaalde gerechten.

Bieten zijn een goede bron voor kalium en foliumzuur. Ze bevatten ook nogal wat koolhydraten.

Bietensap helpt tegen leukemie, de kleurstof anthocyaan werkt tegen nachtblindheid en hart- en vaatziekten (slechte cholesterol).

Foliumzuur werkt in op de stofwisseling en hartspier en rode bloedlichaampjes. Bietensap zou een ideale volledig legale drug voor atleten zijn. Drie glazen bietensap per dag helpen het prestatie vermogen bij sport activiteiten te verhogen. Je houd er echter wel een rode tong en roodverkleuring in de urine aan over.

Wortelsap en bietensap gecombineerd wordt aangeraden tegen kankers. (minstens 3 glazen per dag).

DISCLAIM

Het sap kan nogal lelijke vlekken maken op huid en klederen die moeilijk te verwijderen zijn.

Leuk om weten

Geschiedenis

Rode biet dankt haar naam uiteraard aan het uitzicht. Ze heeft de vorm van een biet en is donkerrood gekleurd. Soms wordt ze ook bietenkroot genoemd, in het Frans la betterave rouge.

Ze is reeds bekend en gewaardeerd vanaf de periode van Christus, hoewel ze niet zo veel werd gekweekt.

Vanaf de 13de eeuw heeft ze zich via Duitsland - waar ze het hoofdbestanddeel van het voedsel van arme boeren vormde - verder door Europa verspreid. In Frankrijk wordt ze pas in de 16de eeuw vermeld en wel door ene Olivier de Serres uit de Ardèche, waar de biet snel populair werd.

Zodra de suikerbiet in de 19de eeuw aan populariteit won, geraakte de rode biet wat op de achtergrond. Maar dankzij recent wetenschappelijk onderzoek is de rode biet weer in opmars, vanwege haar belangrijke therapeutische eigenschappen: versterkend, weerstandsverhogend, bloed zuiverend, bloedvormend en kankerwerend.

in Rusland en Oost-Europa is de rode biet een van de meest gebruikte groenten in koude en warme gerechten. Wie in Rusland geen borsjt (bietensoep) heeft gegeten, is er niet geweest. Extracten van rode biet dienen ook om snoep of eetwaren te kleuren.

Enkele rassen

De meeste rassen zijn rond tot platrond en vanaf 5 cm in doorsnee oogstbaar. Ze kunnen tot 10 cm in doorsnee worden. Er zijn ook lange en halflange rassen, die vooral geschikt zijn voor de bewaring, maar die worden bijna niet meer geteeld. De halflange rassen kunnen 20 tot 25 cm lang worden.

  • Ronde rassen: Voor de vroegste teelten worden 'Egyptische Platronde', 'Alvro-Mono' en 'Gladoro'gebruikt. 'Alvro-Mono' heeft witte ringen binnen in de kroot. Voor de latere teelten zijn er veel verschillende rassen beschikbaar.
  • Halflange rassen: Cylindra
  • Lange rassen: Carillon
Weetje

Tot dezelfde soort hoort ook de suikerbiet. De plant wordt tot 80 cm hoog. Het woord 'biet' is een Oudgermaanse ontlening van het Latijnse 'bèta'.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Rode bieten
Vers geoogste en gewassen rode bieten

Vers geoogste en gewassen rode bieten

Taxonomische indeling
Rijk Plantae (Planten)
Stam Embryophyta (Landplanten)
Klasse Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade 'nieuwe' tweezaadlobbigen
Clade Geavanceerde tweezaadlobbigen
Orde Caryophyllales
Familie Amaranthaceae (Amarantenfamilie)
Geslacht Beta (biet)
Beta vulgaris

Voedingswaarde
per 100 gram Bereid
44    Kcal
87,06 gr. water
9,96  gr. koolhydraten
1,68  gr. eiwit
7,96  gr. suikers
0,18  gr. vet
2     gr. vezels
                     

Mineralen

16   mg. calcium, Ca
0,79 mg. ijzer, Fe
23   mg. magnesium, Mg
38   mg. fosfor, P
305  mg. kalium, K
77   mg. natrium, Na
0,35 mg. zink, Sn
0,10 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

0,02 mg. B1 (Thiamine)
0,04 mg. B2 (Riboflavine)
0,06 mg. B6 (Pyrixodine)
80   µg. B11 (foliumzuur)
3,60 mg. C (Ascorbinezuur)
                     
In andere talen
  • FRANÇAIS: Betterave, potagère
  • DEUTSCH: Rote biete
  • ENGLISH: Garden beet
  • ITALIANO: Barbabietola (rossa)
  • PORTUGUÊS: Beterraba (vermelha)
  • ESPAÑOL: Remolacha (roja)
  • DANSK: Rødbede
  • POLSKI: Burak ćwikłowy
  • NORSK: Rødbete
  • SVENSKA: Rödbeta

Recepten

Pannenkoek met romige bietjes

Ingrediënten

  • 500 gr. rode bieten
  • 1 ui gesneden
  • 4 gekonfijte gemberbolletjes in stukjes gesneden
  • 125 ml. room
  • een klontje boter
  • peper en zout
  • 2 el. bieslook, fijngehakt

Voor het beslag

  • 150 g pannenkoekenmix (of een mengsel van tarwebloem en boekweitmeel)
  • 2 eieren
  • 4 dl melk
  • ½ dl karnemelk of bier
  • boter of olie om in te bakken
  • mespuntje zout

Bereiding

  1. Bieten schoonboenen en in ca. 20 tot 30 minuten gaar koken in ruim water.
  2. Intussen beslag maken, 6 tot 8 pannenkoeken bakken en warm houden.
  3. Gare bieten ontvellen en in reepjes snijden of grof raspen.
  4. Ui fruiten in de boter en de bietenreepjes met gember een paar minuten meestoven.
  5. Peper en zout en 2/3 van de crème fraïche toevoegen en alles goed door verwarmen.
  6. Pannenkoek op een schaal leggen, bietenreepjes op een helft leggen, garneren met bieslook en dichtklappen.
  7. Pannenkoeken half over elkaar heen op schaal schikken.
  8. Garneren met de rest van de room en bieslook.
  9. Met een salade erbij een feestelijke volledige maaltijd.

Variatie

Ook met rozijnen erg lekker.

Naar wens kan u de gember weglaten.

Geglazeerde Bietjes en Worteltjes met Ui
Geglazeerde Bietjes en Worteltjes met Ui

Ingrediënten 4 pers.

  • 4 rode uien (geschild en in kwarten)
  • 24 worteltjes (schoongemaakt en geblancheerd )
  • 4 bietjes (gekookt en in kwarten)
  • handje platte peterselie
  • 8 knoflookteentje (in de schil)
  • zout en peper
  • scheut olijfolie

Voor de glazing

  • 1 à 2 eetlepel olijfolie
  • 2 eetlepels balsamico azijn
  • 4 theelepels lichtbruine suiker
  • 4 eetlepels honing
  • 2 theelepels citroensap
  • zwarte peper (uit de molen)

Voorbereiding

Doe alle ingredienten voor de glazing in een kom Hussel alles goed door Is het te dik....? doe er dan nog een heel klein beetje olijfolie door.

Bereidingswijze

  1. Verwarm de oven voor op 200°C, gasmerk 6.
  2. Doe de ui in een ovenschaal met de peterselie en de knoflook, voeg de olijfolie en zout toe. Mix alles goed door zodat de ui een olielaagje krijgt
  3. Zet de schaal in de oven en rooster de ui ca. 15 minuten. Draai de ui om en zet nog 15 minuten in de oven.
  4. Haal de schaal uit de oven en doe de worteltjes en bietjes erbij. Hussel alles goed dooreen.
  5. Bedruip alles met de glazing. Zet de schaal in de oven voor ca. 20 minuten. Hussel 10 minuutjes de groente nog even om...
  6. Prik met een mes in de wortel om te kijken of ze gaar zijn.

Opdienen

Verdeel de groenten en de knoflook met de glazing over 4 borden. Geef er aardappelpuree en steak of een geroosterde kippenbout bij.