Omschrijving
De aardbei Fragaria ananassa is een geslacht van bloeiende vaste planten uit de rozenfamilie (Rosaceae), ze zijn vooral bekend om hun eetbare vruchten. Botanisch gezien is de aardbei een schijnvrucht.
De aardbei is zelfbestuivend, waardoor geen kruisbestuiving nodig is. Maar om goedgevormde, volledig uitgegroeide vruchten te verkrijgen is een goede bestuiving door wind en/of insecten is toch noodzakelijk.
Bij deze laagblijvende, kruidachtige, overblijvende, vruchtdragende planten, onderscheiden we twee hoofdtypen: zij die in de zomer één enkele fruitoogst geven en de zogenaamde doordragende die, zij het met tussenpozen vruchten produceren van juni tot oktober.
Beide typen zijn hybriden van de Amerikaanse soorten fragaria chiloensis en fragaria virginiana.
Bij de doordragende rassen heeft gedurende de gehele zomer bloemaanleg, bloei en vruchtzetting plaats. Bij sommige rassen kan de bloemaanleg in een erg warme zomer meer of minder stagneren. Bij deze rijkbloeiende rassen worden van iedere bloeiwijze meestal slechts de eerste drie tot vijf vruchten geoogst. Daarna wordt de bloemstengel met hieraan nog onrijpe vruchten verwijderd om de vruchtgrootte op peil te houden. Voor een goede vruchtzetting is een goede bestuiving van belang. Niet alleen wind, maar ook bijen en hommels zijn belangrijk voor een goede bestuiving.
De rode of oranje-rode vrucht is een opgezwollen bloembodem met daar bovenop de geel gekleurde zaadjes (dopvruchtjes) en is dus een zogenaamde schijnvrucht.
Teeltwijze
Aardbeien worden vegetatief vermeerderd. De plant vormt uitlopers, waaraan weer planten gevormd worden. Ook deze planten kunnen weer uitlopers vormen. Gebruik bij voorkeur het eerste plantje dat zich aan de uitloper ontwikkeld. Dat is gewoonlijk het sterkste en gezondste.
Aardbeien verdragen wel een weinig schaduw, maar verkiezen toch een zonnige standplaats; Dan kunnen de vruchten beter rijpen en worden ze ook zoeter van smaak.
Werk vóór het planten compost door de grond en koop gezond (gekeurd) plantmateriaal. Ook als u uw eigen uitlopers neemt, bekijk die dan zeer zorgvuldig en plant alleen de mooie zuivere planten. Plant vanaf eind juli de uitlopers in rijen van 60 à 70 cm uit elkaar in de rij een afstand van 35 à 40cm is ruim voldoende. Goede, eenmaal dragende rassen zijn 'Elsanta', 'Elvira' en 'Korona'. Een bekend doordragend ras is 'Ostara'. Nieuwe rassen zijn 'Rapella' en 'Selva'. Ze dragen vrucht tussen juli en oktober en bloeien gelijktijdig.
Om onkruidgroei tussen de aardbeien te voorkomen, legt u vóór het planten zwart plasticfolie over de grond uit. Maak een klein gat op de plaats waar de aardbei wordt geplant. Behalve dat het zwarte plastic onkruidgroei belemmert, houdt het ook vocht en warmte vast. Stro tussen de aardbeiplanten heeft het zelfde effect en houdt bovendien de vruchten schoon.
Aardbeien doen het eveneens uitstekend in potten. Daarvoor zijn doordragende rassen zoals 'Ostara', 'Rapella' en 'Selva' het meest geschikt. Geef ze een lichte, vochthoudende en humusrijke grond. Dien af en toe wat organische voeding toe en dagelijks hun portie water.
Plagen en ziekten
Wilt u meer weten, klik dan op de naam van de aandoening.
Met aardbeien kun je net als met de meeste andere gewassen geplaagd worden door diverse ziekten of plagen. De grootste deugnieten zijn uiteraard de vogels die echt verzot zijn op de mooi blinkende vruchten.
Maar ook enkele kevers zoals de aardbeistengelsteker en de aardbeiloopkever die 's nachts de gele zaadjes uit de dopvruchtjes van de aardbei opvreten. Ook muizen komen wel eens de gele zaadjes wegpikken.
- Grauwe schimmel of Vruchtrot Botrytis cinerea
doet de vruchten rotten en bedekt ze met een bruingrijs schimmelpluis. Het is een van de belangrijkste ziekten bij aardbeien. Tijdens de bloei treedt al besmetting op, die pas bij de rijping van de vrucht zichtbaar wordt. - Verwelkingsziekte Verticillium albo-atrum, V. dahlliae
In de bloei- en plukperiode wordt het blad wat donkerder en kleiner. De buitenste bladeren gaan slap hangen en verdrogen. Bladranden en bladstelen verkleuren roodbruin. - Meeldauw Oidium bij aardbei doet de bovenzijde van de bladeren paars verkleuren en naar boven opkrullen waardoor de onderkant zichtbaar wordt. De onderzijde van de bladeren is bedekt met een wit schimmelpluis. De aangetaste vruchten verliezen hun glans.
- Roodwortelrot Phytophthora fragariae var. fragariae
De besmetting gebeurt in het najaar, vooral als de bodem niet goed kan afwateren. De haarwortels sterven af en in het voorjaar hangen de bladeren slap. - Stengelbasisrot Phytophthora cactorum
Synoniem zijn zwart wortelrot en kanker. De bladeren verliezen hun glans en worden donkergroen. De jonge hartblaadjes gaan plots slap hangen. Daarna kleurt de stengelgedeelte bruin en het verrot. - Aardbeibloesemsteker Anthonomus rubi
Tegen dat je de schade ziet, is het meestal al te laat. - Vogels Aves, slakken Gastropoda, en aardbeiloopkevers Pterostichus-soorten
kunnen de rijpende vruchten aanvreten. - Lapsnuitkevers Otiorhynchus sulcatus
vreten gaten in de bladeren; de roomkleurige larven vreten aan de wortels. Deze kevers komen vooral voor in de nabijheid van taxushagen. - Bladluizen Aphidoidea en mijten (aardbeimijt) Phytonemus pallidus fragariae,
Blad- en stengelaaltjes Nematoda
kunnen de plantenaantasten met als gevolg allerlei vervormingen van bladeren en bloemen en remming van de groei. - Wortelaaltjes Nematoda
beschadigen de wortels, waardoor eveneens groeistagnatie optreedt en secundaire schimmels de planten binnendringen en doen verrotten.
Gebruik
De oogst van aardbeien varieert zeer sterk naar gelang de soort en het ras. Maar een zaak is zeker ze zijn allemaal lekker. Zowel vers uit het vuistje als in allerhande bereidingen.
Verse aardbeien zijn zeer gezond vanwege hun hoge vitamine C-gehalte (60 mg per 100 gr.). Bij baby's en zeer jonge kinderen kan het eten van verse aardbeien een allergische reactie oproepen. Dus beginnen met kleine stukjes aardbei, zodat het lichaam eraan kan wennen.
Aardbeien worden veel gebruikt voor het maken van jam. Confituurfabrieken gebruiken hier heel dikwijls diepvriespulp voor, uit onder andere Polen. Uw zelf gemaakte confituur zal dan ook veel smakelijker en minder belastend zijn voor het milieu (ecologische voetafdruk en zo). Daarnaast wordt de aardbei door zijn sterk aroma als smaakversterker gebruikt in onder andere yoghurt.
In het algemeen lusten de meeste mensen wel aardbeien. Dat komt door de zoete smaak en de smaak is niet al te sterk. Verder is de aardbei vaak te vinden op de groente afdeling. Om die reden wordt de aardbei ook wel als groente beschouwd. Net als een aantal andere vruchten zit de aardbei in het grijze vlak tussen groente en fruit.
Van aardbeien wordt vaak gezegd dat ze dikmakend zijn, hoewel dit volledig ongegrond is, want in een schaaltje van 100 g. aardbeien zit ocharme slechts 5 gram koolhydraten.
Aardbeien worden zeer veel verwerkt in taarten, milkshake, tiramisu, bavarois en ijsroom op wafels en als aardbeiencoulis enfin, teveel om hier allemaal op te noemen. Ook voor confituur en jam worden ze vaak gebruikt.
Aardbeien bewaren langer als je het kroontje laat zitten. Je wast ze best met het kroontje er nog aan. Je kunt aardbeien ook gemakkelijk invriezen voor later gebruik.
Gezondheid
De aardbei bevat heel veel voedingsstoffen waar uw lichaam baat kan bij hebben. Een heel belangrijke stof in de aardbei is bijvoorbeeld Anthocyanine een antioxidant. Antioxidanten beschermen de cel structuren in het lichaam en voorkomen kanker. Uit onderzoeken is gebleken dat aardbeien een van de meest belangrijke fruitsoorten zijn die kanker onder oudere mensen kunnen voorkomen.
Aardbeien passen evenens in een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes. Het eten van aardbeien verkleint het risico op diabetes type-2. Het is natuurlijk logisch dat je de vruchten eet zonder toevoeging van suiker.
Aardbeien zijn een zeer gezonde snack want ze remmen het hongergevoel af. Daarenboven bevatten ze veel mangaan en zijn ze een goede bron van kalium, een mineraal dat de bloedruk positief beïnvloedt, de vochtbalans regelt en de spiertrekkingen in ons lichaam regelt.
Ook voor zwangere vrouwen zijn aardbeien een gezond snoepje, want ze bevatten veel foliumzuur iets waar deze dames in hun toestand vaak een tekort aan hebben.
Verder kan de consumptie van aardbeien u helpen voor een betere darmwerking ze voorkomen of genezen diarree, verdrijven darmgassen en verwijderen zware metalen en andere gifstoffen uit uw lichaam.
Als dat nog geen reden is om aardbeien te eten zijn hier nog een paar redenen: Ze verbeteren de bloedvorming en de celgroei bij zwangere vrouwen, ze verhogen het libido, voorkomen cellulitis en reumatische artritis. Tandaanslag kan verwijdert worden door het poetsen met aardbeiensap.
Enkele foto's
Aardbeicyclus
De aardbei, van bloemknop tot rijpe vrucht.
Aardbei
Rijpe vruchten «Karina».
Aardbei
Teelt onder plastiek tunnels.
Aardbei
Gevolgen van vruchtrot bij aardbei.
Aardbei
Een bordje lekkere aardbeitaartjes met slagroom.Leuk om weten
- Geschiedenis
- Aardbeien beschermen tegen schadelijke gevolgen alcohol
- Teelt in de Benelux
- Meest geteelde rassen
Leuk om weten
- Taxonomische indeling
- Voedingswaarde
- In andere talen
Recepten
- Aardbeien confituur
- Bagels met ricotta en aardbeien
- Aardbeien tiramisu
Like en deel aub.
Disclaimer
Medische info op deze website is steeds onder voorbehoud. Raadpleeg bij ongemakken altijd eerst uw arts voor je zelf middeltjes gaat toepassen.
