Sla Lactusa sativa is een geslacht van bladgroenten uit de composietenfamilie (Asteraceae of Compositae) die tegenwoordig rauw gegeten worden. Het is een eenjarige niet-winterharde bladgroente die haar oorsprong kent in Azië, Europa en Noord-Afrika. Sla is zowat de basis van de meeste koude gerechten, en wordt dan ook volop geteeld.

Sla vormt aanvankelijk een stengel (in lengte variërend naargelang het type) met bladeren, maar wanneer je hem niet op tijd oogst, gaat de stengel verlengen (doorschieten), in bloei komen en pluiszaadjes produceren. Verder kan het blad al of geen anthocyaan bevatten, waardoor zowel rode als groene slatypes bestaan.

Sla kan je praktisch het hele jaar rond telen, als je de juiste soort kiest voor de tijd van het jaar. Ongeveer 80 à 90 dagen na het zaaien kan je beginnen oogsten.

Er zijn veel verschillende typen sla. Typen die een krop vormen en typen die dat niet doen. Hier bespreek ik drie typen, met name: bindsla, kropsla en pluksalade. Deze soorten hebben praktisch allemaal dezelfde teeltwijze. Andere typen worden elders in de site afzonderlijk behandeld.

Ook in de siertuin kan hier en daar wel een slaplantje bijgezet worden. Zelfs in potten is sla groot te brengen.

Sla groeit het best in humusrijke grond die het vocht goed kan vasthouden. Een korte droge periode is reeds voldoende om de plant te doen doorschieten.

Beschik je over een verwarmde serre, dan kan je reeds van half januari aan de slag. Onder koud glas vanaf half februari en buiten vanaf april. Om heel lang over sla te beschikken, zaai je om de twee weken een kleine hoeveelheid, daar kan je mee doorgaan tot half augustus, en kan je oogsten tot eind oktober.

Voorzaaien in potjes of zaaibakken is de beste manier om reeds vroeg sla te hebben. Eens de grond warm genoeg is, kan je rechtstreeks buiten ter plaatse zaaien. In rijen van 25-30 cm dun uitzaaien ongeveer 1-1,5 cm diep. Later uitdunnen voor pluksla op 5-7 cm in de rij, voor kropsla en bindsla 25 -30 cm.

Het is beter iets meer ruimte te geven dan te weinig.

Sla vraagt een open, zonnige plaats in de tuin met een neutrale pH. Voedzame, vochtvasthoudende grond waar veel humus is in verwerkt.

Sla wordt meestal rauw gegeten in diverse gemengde salades. Maar sla kan ook gewokt, gestoofd of gestoomd worden

Verwijder de buitenste bladeren, maak de andere bladeren los en spoel ze goed.

Door zijn neutrale smaak kan sla met bijna alles gecombineerd worden bijvoorbeeld met: tomaten, komkommer, ui, rauw witloof, enz... zelfs in de soep of stamppot.

In de Romeinse tijd werd sla overigens nog gekookt omdat hij nog niet mals genoeg was.

Sla bevat veel bètacaroteen, maar ook veel nitraat. Wegens de aanwezigheid van die nitraat is het dan ook niet raadzaam om meer dan tweemaal per week sla te eten.

Anderzijds bevat sla veel voedingsstoffen en vezels en is terzelfdertijd laag in caloriën. Het is dan ook over het algemeen een heel gezonde groente. Sla heeft een licht verdovende werking en kan daardoor helpen bij stress en slapeloosheid. Verder zou het een pijnstillende werking hebben en helpen bij koorts en verkoudheid en verlaagt het risico op chronische ziekten.

Leuk om weten

Geschiedenis

De oude Egyptenaren kenden al stengelsla, waarvan de stengel gegeten werd. Sla vormt aanvankelijk een stengel (in lengte variërend naargelang het type) met bladeren, maar wanneer je hem niet op tijd oogst, gaat de stengel verlengen (doorschieten), in bloei komen en pluiszaadjes produceren. Verder kan het blad al of geen anthocyaan bevatten, waardoor zowel rode als groene slatypes bestaan. De vermoedelijke wilde stamouder van de sla is kompassla (Lactuca serriola).

Weetje

Het zou goed zijn mocht je als hobbytuinier dezelfde rassen van kropsla kunnen telen als de beroepskwekers. Spijtig zijn deze zaden niet in de handel voor particulieren te koop.

Maar soms zijn ze wel als reeds voorgezaaide plantjes te vinden in tuincentra. Er zijn jaarlijks wel nieuwe rassen te koop, die steeds meer ziekte-resistent zijn.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Sla
Gewone botersla in de herfst
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Campanuliden
Orde	Asterales
Familie	Asteraceae (Composietenfamilie)
Geslacht	Lactuca
Lactusa sativa

Voedingswaarde

per 100 gram

13    Kcal
95,63 gr. water
2,23  gr. koolhydraten
1,35  gr. eiwit
0,94  gr. suikers
0,22  gr. vet
1,10  gr. vezels
                     

Mineralen

35   mg. calcium, Ca
1,24 mg. ijzer, Fe
13   mg. magnesium, Mg
33   mg. fosfor, P
238  mg. kalium, K
5    mg. natrium, Na
0,20 mg. zink, Sn
0,04 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

0,15 mg. A (Retinol)
0,05 mg. B1 (Thiamine)
0,06 mg. B2 (Riboflavine)
0,08 mg. B6 (Pyrixodine)
73   µg. B11 (Foliumzuur)
3,70 mg. C (Ascorbinezuur)
3,70 mg. E (Tocoferol)
73   µg. K (Fylochinon)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: Laitue
• DEUTCH: Salat, Kopfsalat
• ENGLISH: Lettuce
• ITALIANO: Lattuga, Insalata
• PORTUGUÊS: Alface
• ESPAÑOL: Lechuga, Ensalada
• SVENSKA: Sallat

Recepten

Salade met garnaaltjes en gerookte zalm

Ingrediënten

• Een krop Romeinse sla
• Komkommer
• 1 rode paprika
• 100 gr. waterkers
• 6 tot 8 kerstomaatjes
• 150 gr. grijze garnaaltjes
• 250 gr. gerookte zalmfilets

Bereiding

1. Was de groenten schoon onder stromend water en droog in een sla centrifuge.
2. Snijdt de sla in kleine reepjes. De paprika, kerstomaatjes en komkommer in fijne blokjes.
3. Voeg eerst alle groene ingrediënten bij elkaar in een grote sla kom.
4. Daarna de rode ingrediënten en als laatste de in reepjes gesneden gerookte zalmfilets.
5. Strooi net voor het opdienen de grijze garnaaltjes over de salade en dien op met een gekruide en gezonde yoghurt vinaigrette.

Caesar salade

Ingrediënten 4 pers.

• 2 sneetjes (wit) brood
• ½ teentje knoflook, fijngesneden
• 2 kropjes little gem
• 100 gr Grana Padano, geschaafd
• eventueel ½ blikje ansjovisfilet (46 g)
• Voor de dressing
• 4 eetlepels mayonaise
• eetlepel citroensap
• ½ teentje knoflook
• ½ blikje ansjovisfilet
• peper

Bereiding

1. Snijd het brood in kleine blokjes. Verhit olie in een koekenpan en bak hierin de broodblokjes al omscheppend op middelhoog vuur goudbruin. Bak, als de blokjes bijna helemaal bruin zijn, de helft van de knoflook mee.
2. Breng de broodblokjes op smaak met zout en peper en laat ze uitlekken op keukenpapier.
3. Snijd de helft van de ansjovis fijn.
4. Maak een dressing door de rest van de knoflook, de fijngesneden ansjovis, mayonaise en het citroensap in een slakom door elkaar te kloppen. Breng op smaak met (versgemalen) peper.
5. Scheur de blaadjes little gem in kleine stukken. Schep de sla om met de dressing en de helft van de kaas. Het is goed verdeeld als elk stukje little gem met een laagje dressing is bedekt.
6. Strooi de rest van de kaas en de gebakken broodblokjes over de salade en leg er eventueel hele ansjovissen op.