De komkommer is een vrucht die in Nederland en België vooral rauw als salade wordt gegeten, en daarom ook wel als groente wordt beschouwd.

Maar de komkommer behoort in feite tot de vruchtsoort Cucumis sativus, die al meer dan 3000 jaar gekweekt wordt. Ze hoort dus tot hetzelfde geslacht als de meloen (Cucumis melo) en tot dezelfde familie als de courgette (Cucurbita pepo) en de aubergine (Solanum melongena).

Het zijn warmteminnende planten en ze groeien in Nederland en België het beste onder glas. De komkommerplant is eenjarig. Aan één stengel kunnen tientallen komkommers groeien. De gekweekte komkommer heeft alleen maar vrouwelijke bloemen, waar zonder bevruchting of bestuiving de komkommer uit groeit.

Deze planten afkomstig van Midden-Azië worden geteeld om hun eetbare vruchten. Ze kunnen in zeer gunstig gelegen tuinen buiten worden geteelt, maar de beste resultaten behaal je als je ze in een serre teelt.

De plant heeft grote bladeren, die over de vruchten heen groeien. De plant is een klimplant met hechtranken, maar kan ook horizontaal groeiend op de grond geteeld worden. Voordat er kassen waren werden de komkommers op broeivuren onder platglas geteeld. Later werd het platte glas rechtop gezet en vormde zo een kas.

Je kan dus komkommers en augurken telen in potten op een zonnig terras of balkon, Maar zeer goed in een veranda.

Zaai komkommer eind februari begin maart (voor buitenteelt iets later) in potjes van 7,5 cm. Leg 1 zaadje per potje bij 18°C. Als het zaad na 4 of 5 dagen ontkiemt moeten de potjes op een plaats komen waar ze zoveel mogelijk licht krijgen. Wanneer de zaailingen drie echte blaadjes hebben moeten ze worden verplant in 12,5 cm potten en wel zo dat het onderste deel van de stengel is bedekt. Zorg voor een vochtige atmosfeer.

Plant ze in een bak of serre op een bed dat van een heel dikke laag ( -50 cm) oude stalmest is voorzien met bovenop een dikke laag klei. Zet ze op 1 meter van elkaar langs een steunrek. Toppen als ze hun derde blad hebben gekregen en leid de zijscheuten die je ook moet toppen als ze 4-5 bladeren hebben langs het rek omhoog. Neem de mannelijke bloemen (zonder verdikking achter het bloembeginsel) weg en laat slechts één vrouwelijke bloem per zijscheut zitten.

Augurken kunnen wel in de volle grond van de tuin op een zonnige plaats, op een bed met minsten 15 cm stalmest of compost onder. Niet buiten planten voor eind mei. Op rijen van 1,25 m en 60 cm in de rij. Toppen als ze zeven bladeren hebben en de mannelijke bloemen niet verwijderen. Ruim water geven, maar voorzichtig zodat de wortels niet worden weggespoeld.

De vrucht wordt geoogst als deze nog donkergroen is. Een rijpe vrucht verkleurt naar geelgroen. Doordat de vrucht parthenocarp is, worden er geen zaden gevormd, soms zijn echter nog wel rudimentaire zaden aan de zaadlijsten te zien.

De komkommer wordt meestal als salade gegeten en al dan niet geschild. Komkommer kan echter ook worden gestoofd, gevuld met gehakt om in de oven gaar te braden, of als garnering worden gebruikt. Sommige mensen vinden het lekkerder om hem te halveren en de zaadlijsten te verwijderen. Anderen vinden dat niet nodig.

De komkommer kan, eenmaal geschild, worden geraspt of in dunne plakken gesneden. Komkommersalade wordt aangemaakt met olie, azijn, wat zout en peper. Eventueel kan ook fijngesneden ui worden toegevoegd of andere kruiden, zoals dille of peterselie. Komkommersalade is erg vochtig. Als dit niet wenselijk wordt geacht, kan men de gesneden of geraspte komkommer eerst laten uitlekken in een zeef. Door het toevoegen van zout gaat dit uitlekken sneller.

Bieslook, dille, dragon, munt en pimpernel zijn kruiden die goed bij komkommer passen.

Een Grieks recept met komkommer is tzatziki. Geraspte komkommer wordt vermengd met dikke Griekse (of Bulgaarse) yoghurt, veel knoflook uit de knijper en vrij veel zout. Ook hierbij moet ervoor worden gezorgd dat het geheel niet te vochtig wordt. Men kan zowel de yoghurt als de komkommer daartoe laten uitlekken.

Komkommers kunnen het beste geseald bewaard worden bij een temperatuur van 10°C tot 15°C. Als ze in de koelkast worden bewaard, blijven ze minder lang goed.

De komkommer bevat vooral water en weinig voedingstoffen. Vooral de schil bevat veel vitamines en mineralen, zoals vitamine b1, b2 en c, calcium, kalium en ijzer. Honderd gram komkommer bevat maar 8 kcal en is dus ook goed voor de lijn. Bovendien is de komkommer niet snel verteerbaar en voorkomt daardoor een hongergevoel. De schil is dus, zoals bij veel vruchten, het meest gezonde deel van de komkommer.

Het gebruik van komkommers heeft verschillende positieve werkingen voor het lichaam. Zo helpt de grote hoeveelheid kalium in de komkommer om de zuren in het lichaam te neutraliseren. Ook helpt komkommer tegen stress en hoofdpijn, doordat het de bloeddruk reguleert. Dit is ook de reden waarom mensen soms schijfjes komkommer op voorhoofd en ogen leggen.

Tot slot bevatten komkommers ook flavonoïden. Deze stoffen hebben een positieve invloed op het concentratievermogen.

Leuk om weten

Geschiedenis

Komkommer heeft hoogst waarschijnlijk zijn oorsprong in India, waar hij reeds rond 1500 voor christus is opgemerkt. Van daaruit zou hij zich over alle warme gebieden van de oude wereld hebben verspreid.

Er zijn geschriften gevonden over de komkommer in Irak daterend van 600 voor Christus en in het Middellandse zeegebied van 200 voor Christus.

In bijbelverhalen wordt hij " kishuim en mikshah" genoemd (4. Mozes 11:5; Jesaja 1:8)

Bij de oude Romeinen was de komkommer wijd verbreid en populair. Plinius de Oudere noemt hem de favorite groente van keizer Tiberius die er zelfs serres liet voor bouwen.

Karel de Grote zou ook in zijn negende-eeuwse tuin in Frankrijk komkommers hebben gehad. Rond de jaren 1300 zouden ze in Engeland zijn geïntroduceerd en in 1494 zou Christoffel Colombus de vrucht hebben overgebracht naar Haïti

In Oost-, Centraal-en Noord-Europa wordt hij dikwijls "augurk" genoemd. Die naam is afgeleid van het oudgrieks "aoros" wat onrijp of voortijdig wil zeggen.

Weetje

De komkommertijd krijgt zijn naam van het zomerseizoen, waarin komkommers volop worden aangevoerd, maar waarin er over het algemeen weinig nieuws is te melden door de media.

Van Keizer Tiberius wordt gezegd dat hij een serre avant la lettre heeft laten aanleggen door zijn slaven om heel het jaar door verse komkommers te kunnen hebben.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Komkommer
Bloesems van de komkommer
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Fabiden
Orde	Cucurbitales
Familie	Cucurbitaceae (Komkommerfamilie)
Geslacht	Cucumis (Pittenkruid)
Cucumis sativus

Voedingswaarde

per 100 gram

12    Kcal
96,73 gr. water
2,16  gr. koolhydraten
0,59  gr. eiwit
1,38  gr. suikers
0,16  gr. vet
0,70  gr. vezels
                     

Mineralen

14   mg. calcium, Ca
0,22 mg. ijzer, Fe
12   mg. magnesium, Mg
21   mg. fosfor, P
136  mg. kalium, K
2    mg. natrium, Na
0,17 mg. zink, Sn
0,09 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

0,03 mg. A (Retinol)
0,03 mg. B1 (Thiamin)
0,02 mg. B2 (Riboflavine)
0,05 mg. B6 (Pyrixodine)
14   µg. B11 (Foliumzuur)
3,2  mg. C (Ascorbinezuur)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: Concombre
• DEUTCH: Salatgurke, Gurke, Schlangengurke
• ENGLISH: Cucumber
• ITALIANO: cetriolo
• PORTUGUÊS: pepino
• ESPAÑOL: pepino
• DANSK: Agurk
• POLSKI: ogórek
• NORSK: Agurk
• SVENSKA: Gurka

Recepten

Gestoofde zalm met komkommer en dille

Ingrediënten

• 1 komkommer
• 250 gram zalmfilet
• 15 gram boter
• 1 deciliter room
• zout
• versgemalen peper
• 2 eetlepels gesnipperde dille
• partjes citroen

Bereiding

1. Was de komkommer, halveer hem overlangs en schraap met een lepel de zaadjes eruit.
2. Snijd de helften in smalle boogjes van ca. ½ cm. dik.
3. Snijd de vis in stukjes van 3 à 4 cm.
4. Smelt de boter in de pan en bak de komkommer ca. 4 minuten zonder ze te laten kleuren.
5. Voeg de stukjes vis toe en schep die voorzichtig door de komkommer.
6. Laat de vis, afgedekt, zachtjes in ca. 5 minuten gaar worden.
7. Roer de room door het vismengsel en laat het geheel op een matig hoog vuur door en door warm worden.
8. Breng het gerecht op smaak met zout en peper en strooi de dille erover.
9. Garneer het gerecht met partjes citroen.

Kruidige ham met mihoensalade

Ingrediënten 4 pers.

• 1 zakje mihoen (250 g)
• 1 komkommer, in halve plakjes
• 2 kropjes little gem, grof gesneden
• 1 ui, in partjes
• 3 eetlepels olie
• 1 zakje bosuitjes (3 stuks), in stukjes van 3 cm
• 1 duobakje hamreepjes julienne (200 g)
• 150 ml woksaus Ginger & Garlic (flesje 200 ml)

Bereidingswijze

1. Bereid de mihoen volgens de aanwijzingen op de verpakking, vang wat kookwater op en spoel de mihoen in een vergiet onder koud water.
2. Meng de mihoen met de komkommer en little gem en verdeel dit over 4 borden.
3. Fruit de ui in de olie, schep de bosuitjes en hamreepjes erbij, voeg de woksaus en 50 ml kookwater van de mihoen toe en warm het geheel 1 minuut door.
4. Schep de kruidige ham over de mihoensalade.

Bron : allerhande.nl